ŞAHİ 209 elektromanyetik top projelerinde gelinen son aşama (Röportaj)

Anadolu Yönlendirilmiş Enerji Teknolojileri AŞ (YETEKNOLOJİ) Genel Müdürü Fazıl Hızal ile ŞAHİ 209 elektromanyetik top projelerinde gelinen son aşama ve bundan sonra sürecin nasıl devam edeceği hakkında konuştuk.

Hızal, Türkiye'nin elektromanyetik gücü “ŞAHİ 209” hakkında şunları söyledi:

Teknolojik hazırlık seviyesi olarak bu seneki, 2019’daki IDEF fuarından önce saha testlerine başladık. Bu saha testleri yaklaşık 1,5-2 yıl kadar sürecek. Bu saha testlerinde zamanla birlikte enerjiyi, enerjiyle birlikte mühimmatın tasarımını geliştiriyoruz ve buna bağlı tüm alt sistemlerin geliştirilmesi gerekiyor. Operasyonel özelliklere gelene kadar bu geliştirme devam ediyor. Çünkü standart sistemlerden ya da klasik sistemlerden farklı olarak bitmiş bir tasarım değil, gelişmekte olan bir mimariden bahsediyoruz. Şu anda kapasite olarak 10 megajul, 50 kilometreye erişebilecek bir kapasitemiz var. Ama bunu doğrulayarak bütün optimizasyonları, ayarlamaları yaparak adım adım gidiyoruz ve bu arada operasyonel ihtiyaçlara yönelik çok ciddi teknolojiler kazanıyoruz, öğreniyoruz. Bunlar belki Türkiye’de ve dünyada bu anlamda ilk olan şeyler. Devrimsel diyemeyeceğim ama bizim için son derece stratejik ve kritik şeyler icra etmiş olacağız inşallah.

Elektromanyetik top sisteminde fırlattığınız mühimmat da sisteme özgün ve özel olmak zorunda. Çünkü elektromanyetik bir namlu içinden çok yüksek manyetik alanlar içinde ve arkasında ciddi bir yüksek enerji, elektrik akım ile birlikte namludan çıkış yapan bir mermiden bahsediyoruz. Bu mermi bir paket aslında. Bunu namlu içinde yataklayan bir sabotunuz, itmeyi sağlayan bir sistem ve buna özel bir mermimiz var.

Dolayısıyla herhangi bir standart mermiyi alıp burada kullanmanız söz konusu değil. Orada öğrendiğiniz, bildiğiniz teknolojileri belki buraya uyarlamak isteyebilirsiniz ama burada da elektromanyetik alanların ve elektrik olaylarına uygunluk, uyumluluk söz konusu. Dolayısıyla aslında mermiyi yeni baştan tasarlamaya başlıyorsunuz.

Bu sene içinde kısmet olursa bu anlamda dünyada geliştirilmiş olan, Türkiye’de de ilk olan bir elektromanyetik mühimmatın, merminin hedefteki etkilerini göstermek istiyoruz. Bu çalışma da operasyonel seviyenin artık gerçekleştiğini göstermek gibi olacak.

Böyle bir top yaptığınız zaman bir şey atmak zorundasınız. Attığınız şey hedefe gidiyorsa, hedefte de bir etkisi varsa bu artık mermi vasfını, mühimmat vasfını kazanmıştır. Blok 1’deki hedefe giden mermi ve mühimmatlar zırh delici veya kinetik tesirli mühimmatlardı, gördüğümüz hedefleri etki altına alabiliyorduk; menzili ve kapasitesi sebebiyle. Blok 2’de ise daha farklı bir teknolojik seviyeye geldiğimiz için artık görmediğimiz, ufuk ötesi hedefleri atış altına alabilecek mühimmatlar geliştirdik ve bunları üretmeye başlıyoruz.

Bunların tabii denenmesi, doğrulanması, geliştirilmesi, revize edilmesi söz konusu. Şu anda üretiyoruz, bunları da depoluyoruz ve kullanacağız gibi bir anlam çıkmasın. Hala bu mühimmat konusunda ürün geliştirme devam ediyor.

ŞAHİ 209 elektromanyetik top projesinde teknoloji hazırlık seviyesi olarak projeye başladığımızda sıfırdan diyeceğimiz bir seviyede başladığımız için aşama aşama gittik; laboratuvar modelleri, teknoloji gösterim modelleri. Yani teknoloji hazırlık seviyesi olarak bir aşama kaydediliyor, daha sonra bu aşamanın üstüne bunun geliştirilebilir olması, ölçeklendirilebilir olması, sahada uygulanabilir olması gibi bir seviye daha katediliyor teknolojik hazırlık seviyesi olarak. Daha sonra bu teknolojiyi, AR-GE’yi ve malzemeyi,  materyali daha da hâkim olarak, öğrenerek ve yeni çözümler üreterek operasyonel ihtiyaçlara yönelik, etkili olacak silah sistemine yönelik teknolojiler ve gösterimler yapılıyor. Bu da teknolojik hazırlık seviyesi olarak saha gösterimleri ve operasyonel gösterimler diyebileceğimiz seviyeler. ŞAHİ 209 Blok 1, teknolojik hazırlık seviyesi olarak sahadaki teknoloji gösterim ve sahadaki isterlerin gösterim modeliydi. Blok 2 ise direkt silahlı kuvvetlerin, emniyetin, güvenlik güçlerinin ihtiyaçlarına göre talep edilecek, edilmesi beklenilen ve elimizdeki teknolojiyle gerçekleştirebildiğimiz sistemin tarifi oluyor aslında.

ŞAHİ 209 Blok 2 bizim firmamızın tamamen kendi öz kaynaklarıyla yaptığı bir çalışma. Dolayısıyla bu çalışmayla ilgili, ilgili kurumları, silahlı kuvvetleri, yetkilileri sürekli bilgilendirerek geldiğimiz aşamayı, yaptığımız çalışmanın sonuçlarını ve gitmek istediğimiz, varmak istediğimiz amaç ve hedefi, planlamaları paylaşıyoruz. Dolayısıyla onların yorumları, önerileri ve değerlendirmeleriyle bu şekillenmekte.

AR-GE biraz inisiyatifle ve öz kaynaklarla yapılan bir şey. Yani birisi hadi AR-GE yapalım arkadaşlar deyince AR-GE olacak bir şey değil. Sizin bu konuda bir derdiniz, bir amacınız, bir hedefiniz, misyonunuz olmalı ki AR-GE yapasınız. Biz firma olarak bu şekilde hareket ediyoruz. Dolayısıyla çok hızlı çözümler ve hızlı sonuçlar elde ediyoruz. Çünkü bizim bekleyecek ya da kaybedecek bir zamanımız yok. Yaklaşık 1 yıl içinde Blok 2’nin saha testlerini tamamlayıp operasyonel ihtiyaçlara cevap verecek bir sistem ortaya koymak istiyoruz.