İnsansız su altı sistemleri teknolojisi (röportaj)

ASELSAN Torpido ve Torpido Karşı Tedbir Programı Müdürü Zekeriya Şahin, insansız su altı sistemleri teknolojisini ve ASELSAN'ın bu alanda yaptığı çalışmaları Savunma Sanayii Dergilik'e anlattı.

Türkiye'nin insansız su altı sistemleri teknolojisi alanında önemli bir konumda olduğunu belirten Şahin, şunları söyledi:

Dünya, insansız sitemler, robotlar, otonom sistemlere doğru gidiyor. Bunu havacılıkta daha yakından takip ediyoruz, insansız drone’lar, hava araçları… Su altı da aynı şekilde. Dünya yavaş yavaş insansız sistemlere doğru kayıyor. Su altındaki teknolojiler de bu şekilde.

Geçtiğimiz, özellikle 15-20 yılda, dünyada su altına yönelik, su altındaki insansız sistemlerin kullanımına yönelik bir artma eğilimi başladı. Son birkaç yılda da bu ivmenin hızlandığını düşünüyoruz ve görüyoruz aslında çalışmalarda.

Ülkemizde bu çalışmalara paralel olarak yavaş yavaş su altına yönelik birikim oluşturma ihtiyacının olduğunu gördü. Özellikle son 5 yılda, yani son 10-15 yılda birkaç ufak tefek çalışmalar oldu ama, son 5 yıldır gittikçe artan bir ivmede su altına yatırım yapmaya başlamıştık insansız sistemlerle ilgili olarak.

Biz ASELSAN olarak 10 yıldır bu alanda çalışırken hem silah sistemlerinde çalışıyoruz, su altı savunma sistemleri üzerine çalışırken, bir taftan da aslında insansız sistemlere doğru çalışmalarımızı yönlendirmeye devam ediyoruz dünyadaki eğilime paralel olarak.

Tabii burada dünyada ivme hızlandığı için ülkemizin de bu alana önemli bir yatırım yapması gerekiyor. İnsan gücüne ihtiyacımız var burada. Dolayısıyla bizim bir taraftan bu alandaki çalışmaları başlatıp ve yürütürken bir taraftan da nitelikli insan yetiştirmemiz gerekiyor.

İnsansız su altı sistemlerinin savunma alanında çok farklı kullanım alanları var

İnsansız su altı sistemlerinin savunma alanında çok farklı kullanım alanları var. Bunlardan biri özellikle denizaltıların savunması olabilir, kritik liman üs bölgelerinin savunması olabilir. Yani siz kritik limanların açığına otonom su altı araçları göndererek yaklaşan bir düşman tehdidini tespit edebilirsiniz.

Hiçbir insan gücü, insan kaybı, can kaybı yaşamayacak şekilde birçok operasyonu saldırı amaçlı olarak da insansız gerçekleştirebilirsiniz. Aslında hem savunmada hem saldırı amaçlı olarak kullanabileceğiniz, özellikle su altı gözetlemede insansız sistemler çok etkin bir şekilde kullanılabiliyor.  Enkaz kurtarmada kullanabilirsiniz.

Geçtiğimiz dönemlerde uçak kazalarında uçaklar battı. Bunların tespit edilmesi gerçekten su altında çok zor. Bunların tespitinde kullanılabilir.

Gemilerin, denizaltıların ve kritik bölgenin savunması gibi alanlarda kullanılabiliyor. Yine saldırı için de kullanabilirsiniz. İçine patlayıcı koyarak, mühimmat koyarak gemiye, denizaltıya, düşman unsurlarına saldırı gerçekleştirebilirsiniz.

İnsansız su altı sistemleri yarışması

Burada bulunduğumuz yer insansız su altı sistemleri çadırı. İnsansız su altı sistemleri yarışmasının gerçekleştirildiği çadır. Geçen yıl ilk defa yapılmıştı, bu yıl ikinci kez yapılıyor. Bir yıl içerisinde aslında takımlarımızın çok iyi bir noktaya geldiğini gördük.

Biz geçen yıl havuzda bir tane takım lise kategorisinde zar zor yarışırken burada 5’ten fazla takımın, 10’a yakın takımın görevlerin birçoğunu başarıyla yerine getirdiğini görebildik. Dolayısıyla ülkemiz adına bu önemli bir kazınım.

Yarışmadan biraz bahsedebilirim: Burada iki kategoride yarışmaları yürütüyoruz. Lise kategorisi ve üniversite kategorisi. Lise kategorisinde sadece uzaktan komutalı görevlerimiz var. Bu ne demek? Su altında robotu öğrencilerimiz uzaktan görmeyecek şekilde, havuzun içini görmeyecek şekilde kontrol edebiliyorlar.

Burada da birkaç tane görev tanımladık. bu görevleri başarıyla ve en hızlı şekilde icra etmelerini bekliyoruz. Buna göre de puanlandırma yapıyoruz. Tabii raporları, mülakatları, özgünlük… bu değerlendirmeleri de üstüne ekleyerek birinci, ikinci ve üçüncülerimizi belirliyoruz.

İleri kategoride ise ikiye böldük parkurlarımızı. Bir tanesi yine uzaktan komutalı görevler. Yine aracın uzaktan komuta edilerek görevleri icra ettiği bir parkur. Burada özellikle Çanakkale’de batan Dumlupınar denizaltımızdaki 81 şehidimizin anısına önemli bir görev aslında. Onların anısına bir görev düzenledik. Bir tanesi Dumlupınar’ı kurtarma görevi. Robotlarımızın Dumlupınar denizaltımızın bir modelini yaptık, onu alarak, sepetin içine atarak,  pimi çekerek denizaltıyı su üzerine çıkarmalarını bekliyoruz birinci görev olarak. İkinci görev de su altı temizlik görevi. Orada da değişik objeleri farklı renkteki sepetlere koymalarını bekliyoruz. Son olarak ilk defa bu yıl otonom yarışmalar gerçekleştiriyoruz.

Otonom demek uzaktan edilmeyen, araç suya bırakıldıktan sonra kendi başına görev yapabilen araçlar. Bu yıl ilk defa bunu yapıyoruz. Heyecanla bekliyoruz açıkçası.  Bazı takımların bazı görevleri yapabileceğini görüyoruz burada. Bu, geçtiğimiz yıldan bu yıla ilerlemeyi de gösteriyor açıkçası.

Burada edinilen bilgiler bize şunu gösteriyor: önümüzdeki birkaç yıl içerisinde ülkemiz bu yarışmalar devam ettikçe büyük ölçüde çok fazla sayıda nitelikli insan kaynağına kavuşmuş olacak. Bunları biz savunma sanayimizde, sivil alanlarda, her yerde kullanabilir duruma geleceğiz. Ve ülkemizin bu alandaki insansız su altı sistemleri alanında çok hızlı bir sıçrama gerçekleştirmesine büyük ölçüde bir katkı sağlayacaklarını düşünüyoruz.