Yeni koronavirüs hastalığı (Covid-19)

TUSAŞ tarafından 3 ayda bir yayımlanan "TUSAŞ MAG" dergisinin 115. sayısında yeni tip Koronavirüs hakkında bir yazıya yer veriliyor.

"TUSAŞ MAG" dergisinin 115. sayısına, mobil uygulamamızın dergi bölümünden ücretsiz olarak ulaşabilirsiniz.

Dergide yer alan “Yeni koronavirüs hastalığı (Covid-19)” başlıklı yazıyı, takipçilerimize sunuyoruz:

İlk olarak Çin’in Wuhan kentinde görülen, ardından da tüm dünyaya yayılan COVID-19 tüm dünyayı etkilemeye devam ediyor. Sağlık Bakanlığımızın resmî sitesinde yayımlanan bilgiler ışığında hastalık hakkında bilmemiz gerekenleri ve bu hastalıktan korunmanın yollarını derledik.

Latince Corona adını alan koronavirüs, kuşlarda ve memelilerde hastalıklara sebep olan Coronaviridae familyasının iki alt familyasından birini oluşturan virüsler olarak tanımlanıyor. Ölüm riski bulunan solunum yolu enfeksiyonlarına neden olabilen bu virüsler ilk olarak 1960’larda keşfedilmişti. Soğuk algınlığı semptomlarıyla birlikte Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan ve tüm dünyaya yayılan koronavirüsün COVID-19 adı verilen türü ilk olarak, 13 Ocak 2020 tarihinde yine aynı kentte tanımlandı.

Ülkemiz bu virüsten uzun süre uzak kalmayı başarmıştı. Fakat, gerçekleştirilen yurt dışı ziyaretlerinin ardından virüs ülkemizde de görüldü. Birkaç vakanın ortaya çıkmasının ardından, ülkemizde birçok tedbir hızla alındı. Hastalık ile ilgili izlenecek yol, yapılması gerekenler ve üzerimize düşen tüm görevler Sağlık Bakanımız Dr. Fahrettin Koca tarafından neredeyse her gün bizlere aktarılıyor. Sağlık Bakanlığımızın sitesinden virüs ile ilgili en doğru bilgiler bizlerle paylaşılıyor.

COVID-19 nedir?

Ateş, öksürük, nefes darlığı gibi solunum yolu belirtileri ile kendini gösteren COVID-19, deniz ürünleri ve hayvan pazarında tespit edilmesinin ardından, Wuhan başta olmak üzere Hubei eyaleti üzerinden diğer şehirlere ve Çin Halk Cumhuriyeti üzerinden de diğer ülkelere yayıldı.

Hayvanlarda da hastalıklara neden olabilen büyük virüs ailesinin insanlarda, soğuk algınlığından Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS) ve Şiddetli Akut Solunum Sendromu (SARS) gibi daha şiddetli hastalıklara kadar solunum yolu enfeksiyonlarına neden olduğu biliniyor.

Belirtileri nelerdir?

Belirtisiz olgular olabileceği bildirilmekle birlikte, en çok karşılaşılan belirtiler ateş, öksürük ve nefes darlığı olarak tanımlanıyor. Şiddetli olgularda zatürre, ağır solunum yetmezliği, böbrek yetmezliği ve ölüm gelişebiliyor.

Nasıl bulaşır?

Hasta bireylerin öksürmeleri ile ortama saçılan damlacıkların solunması ile birlikte hastalık yayılabiliyor. Solunum parçacıkları ile kirlenmiş yüzeylere dokunmanın ardından, ellerin, yüz, göz, burun veya ağıza götürülmesi de virüsün vücuda geçişini sağlıyor.

Tanı nasıl konuyor?

Moleküler testler ile virüs saptanabiliyor. Ülkemizde tanı testi Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Ulusal Viroloji Referans Laboratuvarında ve belirlenmiş Halk Sağlığı Laboratuvarlarında yapılıyor.

Korunma yolları

Kalabalık ortamlardan uzak durmak ve yurt dışı seyahatleri gerçekleştirmemek büyük önem arz ediyor. Hastalığa yakalanmamak için yapmamız gerekenler ise Bakanlığımız tarafından şu şekilde ifade ediliyor:

• El temizliğine dikkat edilmelidir. Eller en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkanmalı, sabun ve suyun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği kullanılmalıdır. Antiseptik veya antibakteriyel içeren sabun kullanmaya gerek yoktur, normal sabun yeterlidir.

• Eller yıkanmadan ağız, burun ve gözlerle temas edilmemelidir.

• Hasta insanlarla temastan kaçınmalıdır (mümkün ise en az 1 m uzakta bulunulmalı).

• Özellikle hasta insanlarla veya çevreleriyle doğrudan temas ettikten sonra eller sık sık temizlenmelidir.

• Hastaların yoğun olarak bulunması nedeniyle mümkün ise sağlık merkezlerine gidilmemeli, sağlık kuruluşuna gidilmesi gereken durumlarda diğer hastalarla temas en aza indirilmelidir.

• Öksürme veya hapşırma sırasında burun ve ağız tek kullanımlık kağıt mendil ile örtülmeli, kağıt mendilin bulunmadığı durumlarda ise dirsek içi kullanılmalı, mümkünse kalabalık yerlere girilmemeli, eğer girmek zorunda kalınıyorsa ağız ve burun kapatılmalı, tıbbi maske kullanılmalıdır.

• Çiğ veya az pişmiş hayvan ürünleri yemekten kaçınılmalıdır. İyi pişmiş yiyecekler tercih edilmelidir.

• Çiftlikler, canlı hayvan pazarları ve hayvanların kesilebileceği alanlar gibi genel enfeksiyonlar açısından yüksek riskli alanlardan kaçınılmalıdır.

• Seyahat sonrası 14 gün içinde herhangi bir solunum yolu semptomu olursa maske takılarak en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalı, doktora seyahat öyküsü hakkında bilgi verilmelidir.

Yurt dışı çıkışlarında ise Sağlık Bakanlığımızca belirlenen 14 gün kuralının unutulmamasının önemi de tüm mecralarda sıkça karşımıza çıkıyor.

Yurt dışına çıkmak zorunda kaldıysak eğer yine Bakanlığımız tarafından açıklanan 14 gün kuralına mutlaka uymamız gerekiyor.

14 gün kuralı

Evde izleme (karantina) kuralları

Son 14 gün içerisinde Yeni Koronavirüs Hastalığı (COVID-19) görülen ülkelerin birinden geldiyseniz –ateş, öksürük, solunum sıkıntısı belirti ve bulgularınız olmasa bile- 14 gün süresince evden çıkmamalısınız.

Evden çıkmak zorunda kalırsanız;

• Mutlaka tıbbi maske takın.

• Mümkün olduğunca toplu taşıma araçlarını kullanmayın.

Evde yapılması gerekenler

• Ziyaretçi kabul etmeyin.

• Mümkünse ayrı bir odada kalın.

• Odanızı sık sık havalandırın.

• Evin ortak alanlarında mutlaka tıbbı maske takın.

• Mümkünse ayrı tuvalet ve banyo kullanın.

• Ayrı tuvalet ve banyo yok ise bu alanlarda mutlaka maske takın, bu alanları her kullanım sonrası temizleyin.

• Sık sık el hijyeni sağlayın (ellerinizi su ve normal sabunla yıkayın veya alkollü el antiseptiği ile ovalayın).

• Tabak, bardak, havlu gibi eşyalarınızı ayırın, ortak kullanmayın.

COVID-19 ile ilgili Sağlık Bakanlığımız tarafından paylaşılan bilgilere https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/covid19 linkinden ulaşabilirsiniz.