UH-1 helikopteri ve ülkemizde karıştığı kazalar

Türkiye, pazartesi günü akşam saatlerinde acı bir haberle sarsıldı. İstanbul Çekmeköy’de UH-1 tipi bir helikopter düştü ve kazada 4 asker şehit oldu. Bundan 2.5 ay önce, 26 Kasım 2018’de İstanbul Sancaktepe’de, yine bir UH-1 helikopteri düşmüş ve 5 asker şehit olmuştu. 3 ay içinde UH-1’lerin yol açtığı kazalarda 9 askerin şehit olması, dikkatleri UH-1 helikopterlerinin üzerinde yoğunlaştırdı.

Amerikan Bell firması tarafından üretilen UH-1’lerin iskelet yapısı, Bell Model 204’e dayanıyor. Arama, kurtarma, nakliye ve pilot eğitimi görevlerinde kullanılmak üzere tasarlandı. İlk uçuşunu 22 Ekim 1956’da yaptı ve bundan 3 sene sonra 1959 yılında ABD ordusunda kullanılmaya başlandı. Özellikle Vietnam Savaşı’nda ABD tarafından etkin bir şekilde kullanıldı. Bu savaşta ilk kullanılan modelinde kabin, 9 asker ve 3 sedye alabilecek şekilde genişletildi. Savaşta aktif olarak kullanıldığı gibi keşif ve piyadelere destek amacına yönelik olarak da hizmette bulundu. Çok amaçlı kullanımlarından dolayı savaş boyunca 5 bini kullanılamaz hale geldi ve 2 bin civarında UH-1 pilotu da bu savaşta öldü. Bundan sonra ABD kademe kademe UH-1’leri envanterinden çıkarmaya başladı. 2004 yılına gelindiğinde ise elindeki bütün UH-1’leri, UH-60 Blackhawk’larla değiştirdi.

UH-1 helikopterler, TSK envanterine ise 1970 yılında girdi. 1974 yılındaki Kıbrıs Barış Harekatı’nda da kullanıldı. 1980’lerin sonuna kadar da aktif kullanımı devam etti. Skorsky’lerin göreve başlamasından sonra ise UH-1’ler daha çok eğitim uçuşlarında kullanıldı. Buna rağmen TSK envanterine girdiğinden bu yana UH-1 helikopterler birçok kazaya karıştı.

Almanya, İtalya, Avustralya ve Japonya’nın da aralarında bulunduğu 60’tan fazla ülkede halen UH-1 helikopteri kullanılıyor.

Şu an TSK envanterinde 154 adet UH-1 helikopterleri bulunuyor ve 2032 yılı sonuna kadar bu helikopterlerin tamamının, T-625 Genel Maksat Helikopterleri’nin hizmete alınarak TSK’nın envanterinden çıkarılması hedefleniyor.

UH-1’lerin envanterden çıkarılma süreci 2015 yılında başladı ve şu ana kadar 19 adet UH-1 ve onun farklı bir versiyonu olan AB-205 tipi helikopter envanterden çıkartıldı.

UH-1 ve AB-205 tipi helikopterlere ait toplam 95 adet kaza kırım kaydı bulunuyor. UH-1’lerin Türkiye’de karıştığı kazalardan bazıları:

• 8 Kasım 2002’de Bandırma 6. Ana Jet Üssü’ne bağlı UH-1 helikopteri eğitim alanına inerken düştü. Kazada 6 asker yaralandı.

• 16 Mart 2006’da Erzincan’a 55 km uzaklıktaki bir mevkide UH-1 helikopteri, yüksek gerilim hattına çarparak düştü. Kazada 5 asker şehit oldu, 1 asker yaralandı.

• 10 Nisan 2006’da Kocaeli’de UH-1 helikopteri düştü. Kazada 3 asker şehit oldu.

• 10 Ocak 2011’de, Kara Havacılık Okul Komutanlığına ait eğitim uçuşu yapan UH-1 helikopteri Sincan’da düştü. Kazada 5 asker şehit oldu.

• 26 Kasım 2018’de İstanbul Sancaktepe’de UH-1 helikopteri düştü. Kazada 5 asker şehit oldu.

• 12 Şubat 2019’da İstanbul Çekmeköy’de UH-1 helikopteri düştü. Kazada 4 asker şehit oldu.

UH-1 özellikleri

Boş ağırlık: 2.177 kg

Hız: 204 km/h 

Yükseklik: 2.14 m

Uzunluk: 16.15

Ana rotor çapı: 14.63 m

Motor gücü: 1400 shp

Mürettebat: 1-2 kişi

Yolcular: 8-9 kişi