Türkiye kendi simülatörünü üreten beş ülkeden biri (röportaj)

Son yıllarda dünyada genelinde büyük bir ilgi gören simülasyon teknolojileri, askeri ve sivil birçok alanda kullanılıyor.

Teknolojinin gelişmesine paralel olarak simülasyon çeşitliliğinde ve simülatörlerin sunduğu imkanların artışında da büyük gelişmeler yaşanıyor. 

Yazılım, donanım, mekanik ve daha birçok farklı altyapısı nedeniyle üretimi ve geliştirilmesi zor bir teknoloji olan simülasyon teknolojisine dünya genelinde çok az ülke sahip.

Türk savunma sanayiinin öncü firmalarından olan ve 37 yıldır sektörün ana yüklenicileri arasında yer alan HAVELSAN'ın, milli ve yerli olarak geliştirdiği simülasyon teknolojisi sayesinde Türkiye, bu alanda dünya genelindeki sayılı ülkeler arasında.

HAVELSAN Eğitim ve Simülasyon Teknolojileri Genel Müdür Yardımcısı Dr. Mehmet Akif Nacar ile Savunma Sanayii Dergilik takipçileri için simülasyon teknolojisini, Türkiye'nin bu alandaki yetkinliğini ve HAVELSAN'ın bu alanda neler yaptığını konuştuk.

Türkiye kendi simülatörünü üreten beş ülkeden birisi

Türkiye olarak ülkemiz, dünyada kendi simülatörünü üreten beş ülkeden bir tanesi. Bu yönüyle bu teknoloji alanında ülke olarak çok ileride olduğumuzu söyleyebiliriz.

Biz HAVELSAN olarak sadece ülkemizin ihtiyacı olan simülatörleri yetiştirmekle kalmıyoruz, aynı zamanda bu teknolojiyi dost ve müttefik ülkelere transfer etmeye de gayret gösteriyoruz. Özellikle Türkiye’de üretilmeyen, yerli olmayan platformların da simülatörlerini geliştirerek diğer yabancı ülkelere bunu pazarlıyoruz, bu şekilde bir ihracat potansiyeli de geliştirmiş oluyoruz.

Geçtiğimiz ay teslim ettiğimiz ATAK helikopteri simülatörü HAVELSAN’ın önemli stratejik alanlarından bir tanesini oluşturmaktadır. ATAK helikopterleri TUSAŞ firmamız tarafından yerli olarak üretildiğinden dolayı bu yerli platformun simülatörü de büyük oranda yerli olmaktadır. Yüzde 85 oranında yerliliği sağladığımız bir simülatördür bu aynı zamanda. ATAK helikopterinin yurt içinde ve yurt dışında daha fazla satılmasıyla eğitim merkezlerinin çoğalması ve HAVELSAN’ın bu alandaki simülatörlerinin yaygınlaşması, yaygınlaştırılması planlanmaktadır.

Bizim HAVELSAN simülatörlerimiz 20’den fazla farklı simülatör tipinden oluşuyor aslında. Her uçak tipi aslında farklı bir simülatör anlamına geliyor. Her bir uçak tipi için ayrı simülatör üretiliyor ve bu üretim birbirine maalesef benzemiyor; çünkü her uçağın karakteristiği farklı. Örneğin Boeing 737 simülatörü ile Airbus 320 simülatörü arasında çok fark var, ATAK helikopteri ile Blackhawk simülatörü arasında fark var, F-16 simülatörü ile F-4, F-5 simülatörleri arasında büyük farklar olduğunu söyleyebiliriz.

Burada sadece havacılık alanında simülatör üretmediğimizi, bunun yanı sıra kara araçları, zırhlı araçlar, tank, paraşüt, paraşütle atlama simülatörü, denizaltı dalış simülatörü ve UMSTAS, OMTAS füzelerinin, ROKETSAN tarafından üretilen füzelerin simülatörleri HAVELSAN tarafından üretiliyor. Yine İHA olarak TUSAŞ tarafından üretilen ANKA İHA’sının simülatörü HAVELSAN’da geliştiriliyor.

HAVELSAN simülatörleri üretirken aynı zamanda bunun yerli ve milli olmasına da önem veriyor. Örneğin sivil simülatör dünyasında ilk defa Türkiye’de Türk Hava Yollarının kullandığı Boeing 737 NG simülatörü 2 yıl önce HAVELSAN tarafından geliştirildi, teslim edildi, D seviyesinde sertifika alındı, hatta bu sertifikasyon her yıl yenileniyor, yenilenmeyi de tamamlamış oldu. Dolayısıyla bundan sonraki süreçte üretimine devam ettiğimiz Boeing 737 Max ve Airbus 320 simülatörleri yine ilk defa olarak Türkiye’de HAVELSAN’da üretilmiş olacak. Biz aynı zamanda teknolojiyi yerlileştiriyoruz ve millîleştiriyoruz. Eğer platform tamamen milli bir platform ise zaten bunun üretiminin tamamına yakını milli olarak geliştiriliyor.

Sivil simülatör dünyasında yine hava trafik kontrol operatörlerinin eğitildiği, yani bizim halk arasında kule operatörü diye bildiğimiz operatörlerin eğitiminin sağlandığı bir sistem tasarımı yaptık. Bunu da TÜBİTAK BİLGEM’le birlikte geliştirdik. Ve bu projede kule operatörlerinin uçağın yaklaşması, inişi, kalkışı, aprondaki pozisyonu, motor çalıştırma, taksi yapma gibi senaryolarının, eğitimlerinin gerçekleştirdiği, radar takip ekranlarının, radar operatörlerinin eğitildiği, yine haberleşme, uçakla, pilotla haberleşmelerin, eğitimlerinin, prosedürlerinin çalışıldığı ve eğitiminin gerçekleştirildiği hava trafik kontrol simülatörlerini de yerli olarak yapmış olduk ve bunu da Devlet Hava Meydanları İşletmesinin hizmetine sunmuş olduk. Devlet Hava Meydanlarımızın da bu projede önemli katkısı ve desteğiyle biz bu projeyi geliştirmiş olduk.

Geleceğe yönelik hedeflerimiz arasında Türk Hava Yollarına 5 adet yerli simülatör vermeyi planlıyoruz önümüzdeki 2 yıl içerisinde. Yine daha önce Katar Hava Kuvvetlerine vermiş olduğumuz AW 139 simülatörünün benzerlerini başka ülkelerle görüşüyoruz, AW 109 ve 139 olmak üzere 2 farklı tipini başka ülkelere ihraç etmeyi planlıyoruz. Yine Kara Havacılık Komutanlığımızın Isparta’da kurmaya çalıştığı simülatör eğitimim merkezinin geliştirilmesiyle ilgili çalışmalarımız devam ediyor.

Bu sektöre dünyada ve Türkiye’de gelişmekte olan simülatör sektörüne öncülük yaptığımızı söyleyebilirim. Bu öncülük kapsamında AR-Ge faaliyetleri, AR-GE projeleri yapmaktayız. Bu AR-GE projelerinden artırılmış gerçeklikten tutun sanal gerçekliğe kadar ve yapay zeka ve otonom sistemlere kadar sürü İHA yönetim sistemlerine kadar birçok yelpazede bu alanla ilgili AR-GE faaliyetleri sürdürmekteyiz. Önümüzdeki yıllarda daha iyi bir konumda olabilmek amacıyla diğer savunma sanayii firmalarımızla da sinerji oluşturma yoluna gidiyoruz. Bu anlamda TUSAŞ firmamızla uçak simülatörleri alanında stratejik işbirliklerine giriyoruz. ASELSAN firmamızla yine hava savunma eğitimi konusunda onların ürettikleri platformlara yönelik olarak eğitim merkezleri modelleri çalışıyoruz. Bu projelerimizle önümüzdeki birkaç yıl içerisinde hayata geçecek projelerimiz olacaktır.