Türkiye-Ermenistan toplantısı Moskova’da
28/12/2021 09:43
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Bakanlıkta düzenlediği 2021'e ilişkin dış politika değerlendirme toplantısında gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Türkiye Ermenistan'ın karşılıklı atadıkları özel temsilcilerin görüşmelerine ilişkin takvimin belli olup olmadığına ilişkin soru üzerine Çavuşoğlu, şunları kaydetti:
"Her iki taraf da özel, bundan sonra tabii özel temsilcilerin telefonla önceden görüşüp, ikili yüz yüze görüşme için tarih belirlemesi gerekiyor, yer belirlemesi gerekiyor. Bizim edindiğimiz izlenime göre ilk toplantı, Ermenistan'ın böyle bir arzusu var, Moskova'da gerçekleşecek. İlk toplantının dışında temasların biz doğrudan olmasını arzu ediyoruz. Niye? Karşılıklı özel temsilci atadık, doğrudan görüşsünler diye."
İki ülke arasında karşılıklı charter uçuşlarının yakında başlayacağına işaret eden Çavuşoğlu, Ermenistan-Türkiye arasında karşılıklı ziyaretler dahil doğrudan temasa geçilerek ilişkilerin normalleşmesi konusunda atılacak adımlarla ilgili yol haritası belirlenmesinin gerektiğini söyledi.
Çavuşoğlu, Ermenistan ile ilişkilerinin normalleştirilmesi sürecinde Azerbaycan ile istişare ve eşgüdümün önem arz ettiğini kaydederek, " Umarım Ermenistan bu çizgide devam eder. (Ermenistan'ın) Mesajları olumlu ama eylemleri görmek istiyoruz. Üçlü şekilde adımları da atabiliriz." dedi.
Türkiye ve Ermenistan arasında 2009'da ilişkilerin normalleştirilmesine yönelik protokole de değinen Çavuşoğlu, protokolün iyi niyetli bir girişim olduğunu ancak protokolün en önemli kısımlarının Ermenistan Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmesi sonucu başarısız olduğunu anımsattı.
Çavuşoğlu, "Bugün yeni bir süreç başladı. Bu süreç çerçevesinde ilişkilerin normalleşmesi için yeni adımların atılması gerekiyor. Bu, Kafkasya'nın istikrarı, barışı ve refahı için önemli olacaktır. Dolayısıyla burada özel temsilcilerin ilk buluşması konusunda bir yol haritası konusunda fikir alışverişinde bulunacaklardır. Ondan sonra düzenli şekilde buluşmalarında telefonla görüşmelerinde fayda var diye düşünüyorum." diye konuştu
(Rusya-Ukrayna arasındaki gerginlik)
Çavuşoğlu, 2021'e ilişkin Bakanlıkta düzenlediği dış politika değerlendirme toplantısında gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Rusya- Ukrayna arasındaki gerginlikte NATO'nun aktif rol oynamaya hazırlandığı hatırlatılarak yöneltilen, Türkiye'nin olası bir operasyonda yer almasının söz konusu olup olmayacağına ilişkin soru üzerine "(Rusya-Ukrayna arasındaki gerginlik) Çavuşoğlu, NATO Konseyi'nde ve dışişleri bakanları toplantısında askeri kanada böyle bir operasyonu başlatma yetkisi verilmediğini hatırlattı.
Bu gerginliğin bir an önce sonlandırılması gerektiğini vurgulayan Çavuşoğlu, bu konuda her iki tarafla temaslarının sürdüğünü anlattı.
Çavuşoğlu, Minsk toplantılarının düzenlenmesi konusunda öneriler olduğunu, NATO ve Rusya ortak konsey toplantısının yapılmasının kararlaştırıldığını da belirtti.
NATO ve Rusya arasındaki güvensizliğin diyalog yoluyla aşılabileceğini söyleyen Çavuşoğlu, "Sizin belirttiğiniz gibi böyle bir müdahale, bir savaş ihtimalini konuşmak istemiyoruz. Bölgemizde istikrar, barış istiyoruz. Elbette Rusya ile ilişkilerimiz gayet iyi ama biz aynı zamanda NATO üyesiyiz." dedi.
Çavuşoğlu, Türkiye ve Rusya'nın anlaşamadığı konuları karşılıklı şeffaf bir tutumla açıkça konuştuğunun altını çizerek, "Bölgede bir gerginlik olursa bu hepimizi etkiler. Bu noktaya gelinmemesi için elimizden gelen çabayı sürdürüyoruz." ifadesini kullandı.
ABD ile F-35 konusu
Çavuşoğlu, ABD ile ilişkiler ve F-35 savaş uçakları konusuna dair soruya, "CAATSA yaptırımlarına girdiği için F-35, şu anda F-35 alımı konusunda bir sıkıntı var." yanıtını verdi.
ABD Başkanı Joe Biden ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Roma'da yaptığı görüşmeye işaret eden Çavuşoğlu, Biden'ın iki ülke arasındaki sorunların ortadan kalkması, ikili ilişkilerde ve bölgesel iş birliği konusunda daha iyi noktaya gelmesi için bir mekanizma kurulmasını önerdiğini anlattı.
Çavuşoğlu, şunları kaydetti:
"Sayın Cumhurbaşkanımız da bu teklife olumlu baktı. Bu konuda çalışmalarımızı sürdürdüğümüzü söylemiştik. Ama F-35 konusunda bir taraftan CAATSA yaptırımı var, diğer taraftan Kongre'deki durum. Kongre'nin de ikna edilmesi gerekiyor. İnanıyorum ki, biz diğer bazı konularda olumlu adımlar atarsak Kongre de bu konuda daha ılımlı olur ve belli bir aşamada bu konuda adım atabiliriz. Ama şimdi F-35 alınmayacağına göre, verdiğimiz paranın ya geri ödenmesi gerekiyor ya da bu para karşılığında farklı ürünlerin alınması gerekiyor. F16'ların modernizasyonu ve yeni F16'ların alınması konusunda askerden askere görüşmeler devam ediyor. ABD'den bir heyet geldi, bizim bir heyetimiz ABD'ye gitti."
Türkiye- Mısır ilişkileri
Çavuşoğlu, Mısır ile diyalogun devam ettiğini, dışişleri bakan yardımcıları düzeyinde biri Mısır'ın başkent Kahire, diğeri de Ankara'da olmak üzere iki toplantı yapıldığını hatırlattı.
Farklı kanallar üzerinden de Türkiye ile Mısır arasındaki görüşmelerin devam ettiğini dile getiren Çavuşoğlu, Mısırlı mevkidaşı Samih Şukri ile de görüşebileceklerini kaydetti.
Mısır'ın Türkiye ile deniz yetki anlaşması konusunda bir anlaşma imzalaması durumunda Akdeniz'de daha fazla alan elde edeceğine vurgu yapan Çavuşoğlu, şunları kaydetti:
"Henüz bu konuda resmi bir görüşme olmadı. Yani bu aşamaya gelmedik. Önce ilişkileri bir yoluna koyalım ondan sonra da oturur bu konuda da gayri resmi görüşmeler oldu. Mısır da aslında Türkiye ile bir anlaşma olduğu zaman daha fazla alan elde edeceğini biliyor, görüyor bunu. Ama resmi olarak bu konuda herhangi bir görüşme olmadı. İlişkiler biraz daha normalleşsin oturup bunu da konuşuruz her iki ülkenin çıkarı doğrultusunda."
"Azerbaycan ile istişare ederek karar alıyoruz"
Çavuşoğlu, Azerbaycan ile Ermenistan arasında Moskova'da gerçekleştirilen görüşmelerin faydalı geçtiği bilgisini Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile mevkidaşı Ceyhun Bayramov'dan aldığını kaydetti.
Zengezur koridoru, kara yolu ve demir yolu projelerine en çok Ermenistan'ın ihtiyacı olduğunun altını çizen Çavuşoğlu, "Elbette Azerbaycan'ın doğrudan Nahcivan'a ulaşması da önemli. Nahcivan üzerinden bize gelecek ulaşım koridorlarının, bölgede ticaretin ve ekonomik kalkınmanın artması bakımından da faydalı olacağını düşünüyoruz." dedi.
Karşılıklı Ermenistan'la sınırların açılması konusuna da değinen Çavuşoğlu, "Biz her konuda Azerbaycan ile istişare ederek karar alıyoruz. Eğer ileride tamamen ilişkilerin normalleşmesi, sınırların açılması dahil bu konuda bir karar alınacaksa bu kararı da can Azerbaycan ile birlikte alırız. Burada gizli saklı bir şeyimiz yok. Bunu Ermenistan'ın da biliyor olması gerekiyor, tüm dünyanın da biliyor olması gerekiyor. Umarım o noktaya geliriz, hem Azerbaycan hem Türkiye, Ermenistan ile olan sınırlarını açabilir." diye konuştu.
Kaynak: AA
