Temel Kotil, TUSAŞ'ın projeleri hakkında bilgi verdi
30/11/2019 15:20
TUSAŞ Genel Müdürü ve CEO’su Temel Kotil, Türkiye '2023 Zirvesi'nde A Para kanalına yaptığı açıklamada, TUSAŞ'ın faaliyetleri, devam eden projeleri, hedefleri ve son dönemde yapılan anlaşmalar hakkında bilgiler verdi.
TUSAŞ’ın önümüzdeki 10 yılda neler yapacağı ve devam eden projelerin bundan sonraki süreci hakkında bilgi veren Temel Kotil, şunları söyledi:
Milli, yerli olarak 2 milyar dolar ihracat yapıyoruz. 1 milyar dolarını TEI’nin ortak şirketi TUSAŞ olarak biz yapıyoruz. Bu rakamlar bugün için önemli olsa bile gelecekte katlanar gidecek rakamlar. Kendi şirketimden, TUSAŞ’tan bahsedeyim: TUSAŞ ihracat yapan, sistem geliştiren bir şirket. Ama bütün focus’umuz ürünlerimizi ortaya çıkarmak. Atak helikopteri yapıyoruz, genel maksat helikopterini şu anda bitirmek üzereyiz, Gökbey’imizi yaptık. Geriye 3 tane helikopter var.
Gökbey’in ilk teslimatı 2021’de
Hürkuş’umuz, Hürjet’imiz, Milli Muharip’imiz var. Anka’mız, Aksungur’umuz var ve uydularımız var; Türksat-6A ve Small-Geo dediğimiz. Ben niye bunlardan bahsediyorum? Yoğunluğumuzun çoğu bu ürünlerin prototipini yapmada geçiyor. Bir kısım bitti. Mesela Gökbey’imiz bitti şu anda. Seri üretimde, satışa hazırlanıyor. İlk teslimatı 2021’de.
TUSAŞ olarak biz bunları tamamladığımızda ne anlama geliyor? Mesela helikopterde dünyada dördüncü Leonardo’dur; eski Agusta, İtalyan şirketi. Birinci de Sikorsky’dir. Bunların da ellerindeki ürünler 5-6’dan ibaret. Biz şu anda 6 tane değişik ürünü ortaya çıkarıyoruz. Agusta -eski adıyla- yeni adıyla Leonardo, yılda 180 helikopter yapıyor. Biz 120 helikopter yapmayı planlıyoruz. Bu yalnız helikopter kısmından ibaret.
MMU'nun ilk uçuşu 2025'te
Aynı şekilde Milli Muharip Uçak, Allah’ın izniyle 2025’te uçuyor, 2029’da teslim ediliyor. Ondan da ayda iki tane, yılda 24 tane yapacağız. Bunun muadili olan F-35’ten de yılda yapılan bunun 1 katı, 2 katı kadar olabiliyor. Gelmek istediğim nokta şu: Aslında Türkiye savunma sektöründe çok yoğun bir enerji harcıyor, çok yoğun bir çalışma içinde. Ama enerjimizin çoğu bu prototiplerin ortaya çıkması, bu projelerin bitirilip seri üretime geçilmesine harcanıyor. Allah’ın izniyle önümüzdeki yıl, daha sonraki yıl, 10 yıl içinde bunu başaracağız.
Mesela TUSAŞ özelinde bu yıl inşallah 2.2 milyar dolarla kapatacağız. Ama 2028’de bu 11 milyar dolara geliyor. Şimdi bize soruyorlar: 2’den 11’e nasıl gidersin? Benim 3. yılım tamamlandı TUSAŞ’ta. 1.2’den 2.5’e geldik, Allah nasip etti, 2 kat büyüdük 3 yılda. Bu ürünler bitince Türkiye bu konuda katlanarak gidecek.
İhracata gelelim: Bugünkü rakamlar bugünün rakamı. Ama bu ürünler bittiği zaman yanına 1 tane daha 0 geliyor bunların. Türkiye vaktini ürün geliştirmede harcıyor, insan yetiştirmede harcıyor, tesis kurmada harcıyor ve ürünler tek tek çıkıyor. Bunlar piyasaya satılmaya başlayınca –kısmen Atak mesela satılıyor bugün- yarın çok farklı olacak.
Türkiye dar yolu geçti, okyanusta şu anda
Airbus’ı alın, Boeing’i alın; bu konudaki en büyük şirket. Lockheed Martin’i alın en büyük şirket. Northrop Grumman’ı alın veya BAE Systems biraz daha küçük ama ilk 10’a giriyor. Veya İtalyan grup Leonardo’yu alın. Bunların şu anda bu kadar projesi yok. Biz onlardan büyüğüz demiyorum ama onlar bu işleri daha önce tasarlamışlar, seri üretim yapıyorlar. Biz de zoru yapıyoruz bugün. Bugün tasarlıyoruz, yarın seri üretime dökeceğiz onları. Bir kısmını döktük. 2020’de Gökbey’i ayda 2 tane, yılda 24 tane teslim edeceğiz Allah’ın izniyle. Sözün kısası şu: Türkiye dar yolu geçti, okyanusta şu anda. Tabii ki okyanusta da yüzmek zordur. Ama orada da yüzmeyi başarırsak karşı tarafa geçeriz Allah’ın izniyle. Bize bir 5 yıl lazım. 10 sene sonra Türkiye benim sektörümde havacılıkta ilk 10’a giriyor ve en iyisi oluyor.
Türkiye'nin 10 yıla ihtiyacı var
ABD uzun yıllarını harcadı ve F-35 uçağını üretti. Biz de aynı klasta Milli Muharip Uçak'ı yapıyoruz, görünmez, 5. nesil ve silahları kendi içinde saklı. Bu uçağı bitirdiğimiz zaman, Lockheed Martin neyse biz de o seviyeye gelmiş olacağız. Tabii ki onlar daha büyük şirketler ama ürünü yapmak bir zorluk iken onu seri üretime geçirip para kazanmak bir kolaylık. Türkiye'nin 10 yıla ihtiyacı var. TUSAŞ olarak bütün ürünlerimi bitirmek için 5 yıla ihtiyacım var. 10 yıl sonra Allah’ın izniyle Lockheed Martin, Boeing, Airbus ile karşılaştırılan bir şirket olacağız.
TUSAŞ olarak hedefimiz, İtalyan Leonardo veya İngiliz BAE Systems gibi firmaların seviyesini geçmek istiyoruz. Bu yolda ilerliyoruz. İlk 10'a girmek istiyoruz. En büyük yatırımımız insana. Benim görevim boyunca TUSAŞ'a 2500 mühendis aldık. Bu sayıyı 10.000'e çıkarıyoruz. Biraz vakte ihtiyacımız var. İnşallah her şey yoluna girecek.
Türkiye, 10 yılda savunma ihracatı konusunda Avrupa’yı geçecektir.
TUSAŞ şu anda yaklaşık 1 miyar dolar ihracat yapıyor. Şu anda yalnızca uçak alt sistemleri yaparak, uçak yedek parçalarını üreterek bu ihracat rakamlarına sahibiz. ATAK ve MMU ihracatı ile bu ihracat rakamları çok daha yukarı çıkacak. MMU'nun ilk teslimatı 2029'da gerçekleşecek. Ayda 2 tane olmak üzere yılda 24 adet teslim edeceğiz. Tanesi yaklaşık 100 milyon dolar. Bugünkü rakamlar bizi mutlu ediyor ama bunlar çok başlangıç. Ürünlerimiz geliştikçe ve ihracatımız arttıkça milyar dolar dediğimiz ihracatın yanına Allah’ın izniyle bir sıfır koyacağız Türkiye, Allah’ın izniyle 10 yılda savunma ihracatı konusunda Avrupa’yı geçecektir.
Çok yoğun çalışmaya ihtiyaç var. Çok sayıda mühendise ihtiyaç var. Biz TUSAŞ olarak yılda yaklaşık 1000 mühendis işe alıyoruz. Bu tempoyla gidelim, bu rakamlar artacaktır.
