Teknolojide standardizasyon ile teknoloji gelişiminin ilişkisi

Son derece gelişmiş bilgi teknolojisi, küresel ekonomik kalkınmayı daha yukarılara taşımaktadır. Gelinen aşamada, işletmeler hem yerli rakiplerle hem de yabancı rakiplerle rekabet etmek durumunda kalmaktadır. Bu noktada, teknoloji standardına sahip olmak rekabette öne geçebilmeyi sağlayacaktır. Teknoloji standartları ve teknoloji gelişimi, her ikisi de kendi koşullarına uygun olduğunda karşılıklı olarak birbirini teşvik edecektir.

Teknolojinin gelişimi sırasında geliştirilen bir standart olarak kabul edilen teknoloji standardizasyonu, teknolojinin belirli bir eşiğe ulaşmasıyla yapısal ve kapsamlı bir yeniliğe ulaşacaktır. Ek olarak, teknoloji standardizasyonu, düzensiz teknoloji yeniliklerini düzenli bir sistem yeniliğine entegre edebilir. Teknoloji standardizasyonu teknoloji yeniliğini teşvik etmektedir.

Standardizasyon

Standardizasyon, belirli bir faaliyetten ekonomik fayda sağlamak üzere, bütün ilgili tarafların katkı ve iş birliği ile belirli kurallar koyma ve kuralları uygulama işlemidir. Farklı bir ifadeyle; standardizasyon, mevcut ve olası problemler dikkate alınarak, belirli bir konuda ortak ve tekrar eden kullanımlar için en uygun düzeyde bir düzen gerçekleştirilmesi amacıyla gerekli hükümlerin oluşturulması faaliyeti olarak tanımlanabilir (TSE, 2007).

Standardizasyon; eğitim, sağlık, ulaştırma, tarım, üretim, vb. gibi hayatın her alanında yer almaktadır. Benzer şekilde, gündelik hayatımızdaki her alanında teknoloji; sunduğu kolaylıklar ve katma değerle yer almaktadır. Bu bağlamda, teknoloji uygulamalarının yer aldığı her alanda standardizasyondan, yani teknolojide standardizasyondan bahsetmek mümkündür. Teknolojideki standardizasyon uygulamalarına, teknolojinin gelişimine sağlayacağı faydalar açısından bakmak uygun bir yaklaşım tarzı olacaktır.

Teknoloji Standardizasyonu

Uluslararası Standart Organizasyonu (ISO), teknoloji standardını bir teknoloji için belirlenmiş bir norm veya belge olarak tanımlar. Pazara girmeden önce ürün veya hizmetlerin yüksek kalitesini sağlamak için teknolojiye ilişkin ayrıntılı gereksinimleri belirtir (ISO/IEC, 2008). Bir işletme teknoloji standardına ulaşabiliyorsa üretim teknolojisi de standarda uygundur. Sonuç olarak işletme pazara başarılı bir şekilde girebilir ve kar elde edebilir. Ancak işletme, üretim teknolojisinin ilgili norm ve mevzuata uygun olmaması durumunda sektörün temel gereksinimlerini karşılayamamaktadır. Bu durumda işletmenin üretim teknolojisini geliştirmesi gerekmektedir. Aksi takdirde piyasa tarafından elenecektir. Bu nedenle işletme ya teknoloji yeteneğini geliştirmek için teknoloji yeniliğini başlatır ya da ilgili teknoloji standardına ulaşmak için teknoloji lisansları satın alır. Gerçekleştirilen teknoloji standardı, sağlıklı bir rekabeti teşvik etmek ve sorunsuz bir ürün dolaşımını sağlamak için yavaş yavaş etkili bir ekonomik araç ve sosyal norm haline gelecektir.

Teknoloji standardizasyonu ve teknoloji standardı farklı kavramlardır. Teknoloji standardı bir çizgi ise, teknoloji standardizasyonu da çizginin çizilmesi sürecidir. Teknoloji standardizasyonu, bir teknolojinin teknoloji standardı olarak oluşturulması için gerekli olan dinamik bir süreçtir. Dolayısıyla teknoloji standardizasyonu bir ülkenin veya bölgenin ekonomik kalkınmasını ve teknoloji gelişimini etkiler.

Teknoloji Standardizasyonu ve Teknoloji Gelişimi

Küreselleşme ve teknolojik ilerleme, işletmeleri uluslararası pazarda rekabet etmelerini talep ederek önemli ölçüde etkilemiştir. Bu nedenle şirketlerin küresel pazarda rekabetçi kalabilmeleri için yenilikçi çözümler aramaları zorunludur. Diğer bir ifadeyle, şirketlerin ve teknolojik girişimciliğin, pazarın zirvesinde kalabilmek için sürekli inovasyonla meşgul olmanın sürdürülebilir yollarını bulması zorunludur. Teknolojik girişimcilik ve sosyo-ekonomik etkisi teknoloji standartlarının gelişimi ile yakından ilişkilidir. Bir endüstrinin teknoloji gelişimini desteklemek için daha yüksek bir teknoloji standardı ve buna karşılık gelen teknolojik yenilik gereklidir. Bu nedenle, bir şirketin stratejik hedefi ve gelecekteki gelişim yönleri, onun teknolojide standart belirleyici olup olamayacağına büyük ölçüde bağlıdır. Bu nedenle, teknoloji standardizasyonu ile teknoloji geliştirme düzeyi arasındaki karşılıklı çalışma mekanizmalarını anlamak, bir şirketin rekabette hayatta kalabilmesi ve sektöründe sürekli bir gelişmeyi sürdürebilmesi için teknolojik girişimciliğini ve yenilikçiliğini teşvik etmesi özellikle önemlidir.

Bir standardın tamamlayıcı endüstri standartlarıyla uyumlu olduğu göz önüne alındığında, endüstriyel uzmanlaşma ve iş birliği operasyonları ve üretim verimliliğini artırabilir ve teknoloji gelişimini teşvik edebilir. Teknoloji standardının teknoloji yeniliğini nasıl teşvik edebileceği hususuna dikkat edilmelidir. Özellikle teknoloji standardı, büyük ölçekli ve yüksek kaliteli üretime ulaşılmasını sağlayacaktır. Bir endüstri bir teknoloji standardı oluşturup istikrara kavuşturduktan sonra üretim maliyetini azaltabilir ve teknoloji yeniliğini başlatabilir. Eski teknolojileri kullanan şirketler pazar kaybedecek, böylece verimsiz teknolojiler ortadan kalkacaktır. Sonuç olarak endüstriyel teknolojilerin gelişmesini teşvik edecektir. İçsel ekonomik çerçeve içerisinde, teknoloji geliştirmek ve ekonomik büyümeyi en üst düzeye çıkarmak için teknoloji standardizasyonu ve patent, gerekli iki ana unsurdur.

Teknoloji Standardizasyonunun Teknoloji Gelişimi Üzerindeki Etkisi

Teknoloji standardizasyonunun teknoloji gelişimi üzerindeki etkisi temel olarak teknoloji reformu ve teknoloji yeniliği açısından değerlendirilmektedir. Her şeyden önce teknoloji standardizasyonu, teknoloji reform sürecindeki kaynak kaybını azaltır. Standardizasyon süreci aynı zamanda karmaşık ve düzensiz olan nesneyi basit ve düzenli hale getirmeye yönelik basitleştirilmiş bir süreçtir. Sınırlı kaynaklarla teknoloji reformunun verimliliğini artırmak için, teknoloji standartlarına dönüştürülmesi muhtemel teknoloji seçilmelidir. İkincisi, teknoloji standardizasyonu endüstrinin genel teknoloji reformunu iyileştirebilir. Genellikle işletmeler rekabet avantajlarını korumak veya artırmak için teknoloji ithal ederler. İleri teknolojinin taşıyıcısı olarak kabul edilen standart, teknoloji ithalatının ana bileşenidir. Teknoloji standartlarını uygulamaya koyduktan sonra işletmeler, teknik seviyelerini kademeli olarak geliştirmek ve aynı zamanda tüm endüstrinin teknik seviyesini geliştirmek için teknolojinin özünü özümserler. Üçüncüsü, teknoloji standardizasyonu teknoloji yeniliğinin yayılmasını teşvik edecektir. Bir yandan standart patent haline gelirken diğer yandan yavaş yavaş diğer işletmelere de yayılacaktır. Öte yandan teknoloji yayılımı yaşayan işletmeler yeni teknolojilerini başkalarına aktaracak ve bu da standartların yayılmasına neden olacaktır. Sonuç olarak, teknoloji standartlarının yayılması kaçınılmaz olarak teknoloji standardı ile birlikte yeni teknolojinin kullanıcılarını da artıracaktır. Birçok işletme aynı zamanda teknolojik yenilik yeteneklerini de geliştirecek ve sonuçta taklit ve yenilik süreci sırasında teknoloji yeniliğinin yayılmasını teşvik edecektir.

Teknoloji Geliştirmenin Teknoloji Standardizasyonu Üzerindeki Etkisi

Teknoloji standardizasyonu, teknolojinin seçilmesi, standardın geçirilmesi ve standardın oluşturulmasıyla başlar. Teknoloji gelişiminin teknoloji standardizasyonu üzerindeki etkisi temel olarak iki açıdan ele alınmaktadır: Teknoloji seçimi ve standart oluşturma. Teknoloji seçimi çevredeki ilgili faktörlerden etkilenir. Teknoloji gelişimi tüm faktörler arasında en önemli faktördür. Bir işletme mevcut teknoloji gelişiminden daha yüksek bir teknolojiyi seçerse, yeni teknolojiden yararlanamayacaktır. Tam tersine kendi teknolojisinin gelişmesine engel olacaktır. Seçilen teknolojinin mevcut teknoloji gelişiminden düşük olması temel teknoloji kaynağını boşa harcayacaktır. Bu nedenle, kuruluş teknoloji gelişimini ancak teknoloji seçiminin mevcut teknoloji gelişimiyle uyumlu olması durumunda hızlandırabilir.

Teknoloji Standardizasyonu ve Teknoloji Geliştirmenin Uyarlanabilir Analizi

Teknoloji standardizasyon süreci her zaman teknoloji geliştirme düzeyiyle ilişkilidir. Böylece, teknoloji standardizasyonu ile teknoloji gelişimi arasındaki uyarlanabilir ilişki; Ar-Ge, teknoloji standardizasyonu ve sanayileşmede standart açılarından incelenmiştir.

Özellikle, başlangıçtaki Ar-Ge yeteneğinin teknoloji gelişimiyle eşleşmesi gerekir. Teknoloji standardizasyonuna yönelik aşırı Ar-Ge girdisi kaynak israfına yol açacaktır. Ancak girdinin çok düşük olması sektörün ortalama teknik seviyenin gerisine düşmesine yol açacaktır. Teknoloji standardizasyon kapasitesi burada teknoloji seçimlerini, standart formülasyonu ve standart tanıtımını içermektedir. Özellikle işletmenin standart seçimi için mevcut teknolojik yeteneklerine uygun en üst düzeydeki teknolojiyi seçmesi gerekmektedir. Seviye üst sınırı aşarsa işletme teknolojiyi sindiremeyecek ve özümseyemeyecek. Öte yandan düşük teknoloji, teknik kaynakların israfına yol açacaktır. Standart sanayileşme kapasitesi de teknoloji geliştirme düzeyine uyum sağlamalıdır. Sanayileşmenin nihai hedefi, bir teknolojiyi gerçek bir teknoloji standardı haline getirmektir. Teknoloji standardizasyonu ile teknoloji gelişimi arasındaki uyarlanabilir ilişki Şekil 1’de gösterilmektedir.

Sonuç

Makalede teknoloji standardizasyonunun işletmelere sağladığı katkılar, sanayi gelişimi ile karşılıklı etkileşimi ve yenilikçi yaklaşımlar ile girişimciliğin bu süreçteki önemi hususlarına değinilmiştir. Özetle, teknoloji standardına sahip olmak; işletmelere, rekabette öne geçebilmeyi sağlayacaktır. Gerçekleştirilen teknoloji standardı, sağlıklı bir rekabeti teşvik etmek için yavaş yavaş etkili bir ekonomik araç ve sosyal norm haline gelecektir.

Teknoloji standardizasyonu, teknoloji reform sürecindeki kaynak kaybını azaltmayı sağlayacak ve teknoloji yeniliği çalışmalarını destekleyecektir. Bir şirketin rekabette hayatta kalabilmesi ve sektöründe sürekli bir gelişmeyi sürdürebilmesi için; teknoloji standardizasyonu ile teknoloji geliştirme düzeyi arasındaki karşılıklı çalışma mekanizmalarını anlaması ve teknolojik girişimciliğini ve yenilikçiliğini teşvik etmesi özellikle önemlidir.