TUSAŞ’ın tesisi ile “kuş çarpma testleri” Türkiye’de yapılacak

TUSAŞ tarafından 2 ayda bir yayımlanan “TUSAŞ MAG” dergisinin 128. Sayısında TUSAŞ’ın  Kuş Çarpma Test Tesisi ile ilgili çalışmaları ele alınıyor.

TUSAŞ MAG dergisinin 128. sayısına, mobil uygulamamızın dergi bölümünden ücretsiz olarak ulaşabilirsiniz.

Dergide yer alan “Kuş Çarpması Testi” başlıklı yazıyı, takipçilerimize sunuyoruz:

KUŞ ÇARPMASI TESTİ

Şirketimiz, savunma sanayi sektöründeki yükselişini sürdürmek için yatırımlarına, yeni merkezlerini bünyesine kazandırmaya devam ediyor. Yetkinliklerini her yıl daha da artıran Şirketimiz, bundan böyle Kuş Çarpması Testi’ni de tesislerimizde gerçekleştirecek. Şimdiye kadar 15 deneme atışının yapıldığı tesiste özgün ürünlerimiz Kuş Çarpması Testi’ne tabi tutulacak. Bu sayede ise zaman ve maliyet aza indirilirken, güvenilirlik en üst seviyelere çıkarılacak.

Hava araçları gökyüzünde ve hatta daha havalanmadan önce karşılaştıkları ya da karşılaşma ihtimallerinin yüksek olduğu her olay için teste tabi tutularak, bir ürün hâlini alıyorlar. Gökyüzündeyken motor durduran, hızlı taksi yapan, iniş takımlarını defalarca açıp kapatan hava araçları, bu süreçte yapılan testlerle âdeta tüm hünerlerini sergiliyorlar. Kuş Çarpması Testi de bu zorunlu testlerin başında geliyor. Üretici firmaların ürünlerini bu teste tabi tutmaları gerekiyor.

Kuş çarpması, hava araçları ile kuşların havada çarpışması olayıdır. Havalanmak üzere veya uçan bir hava aracı, bir veya daha fazla sayıda kuşla çarpışabilirken bu olayla elektrik hatları, kuleler ve rüzgâr tribünleri gibi yapılarda da karşılaşılmaktadır.

Havacılık sektörünün en önemli tehditlerinden biri olarak görülen kuş çarpması, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (International Civil Aviation Organization/ICAO) verilerine göre yüzde 90 oranında uçakların kalkış ve inişlerinde gerçekleşiyor. Yüksek irtifalarda gerçekleşen kuş çarpmaları da bu raporda yer alıyor.

Uçaklara çarpan kuşlar, çeşitli kırılmalara ya da uçuş güvenliğini tehlikeye atacak durumlara neden olabiliyor. Tüm bunlara engel olmak için henüz yaşanmadan birçok tedbir alınsa da böyle bir durumda uçakta meydana gelebilecek tüm hasarları önceden kontrol edebilmek ve uçuş güvenliğini en yüksek seviyelere çıkarmak amacıyla hava araçları Kuş Çarpması Testi’ne tabi tutuluyor.

Kuş Çarpması Testi için yeni merkez

Daha önce sadece yurt dışında yapılan Kuş Çarpması Testi ise artık tesislerimizde de gerçekleştiriliyor. Yeni kurulan test merkezimiz, faaliyetlerine başlamış durumda. Şimdiye kadar 15 deneme atışı yapan ve kısa bir süre içerisinde özgün ürünlerimize bu testi uygulayacak olan merkezimiz, yurt içi ve yurt dışından gelen birçok heyet tarafından ziyaret edildi.

Yurt dışında daha çok açık bir alanda yapılan Kuş Çarpması Testi, Şirketimizde kapalı bir mekânda gerçekleştiriliyor. Bunun nedeni ise ölçümleri daha hassas bir ortamda yapabilmek… Diğer firmalar sadece bir kırılma yaşanıp yaşanmayacağını kontrol ederken, Şirketimiz hassas bir ortamda yürüttüğü test faaliyetiyle olayın neden olabileceği her durumu önceden kestirebilecek. En doğru veriyi alabilmek içinse ışıklandırmadan ortamın ısısına, hızlı kameralardan sensörlere kadar merkezde yer alan her şey için detaylı hesaplamalar yapılacak.

Kuş Çarpması Testi nasıl yapılıyor?

Şirketimizde, geliştirme testlerinde tavuk yerine özel olarak üretilen organik jelatin kuş modelleri kullanılıyor. Fırlatılacak olan atış numunesi sabotun içine yerleştirilerek, fırlatma tüpünün sonuna kadar bir itme takımı vasıtasıyla itiliyor. Hava aracının hızına göre hesaplanan basınç değeri sisteme giriliyor. Gas Gun basınçlandırılıyor ve bu işlemden önce çalışma arkadaşlarımız güvenlik sebebiyle fırlatma sisteminin bulunduğu alanı terk ediyor. Basınç istenilen seviyelere ulaştığında fırlatma işlemi uzaktan gerçekleştiriliyor. Fırlatılan jelatin içine yerleştirildiği sabot adı verilen test fikstürü ile birlikte namlunun açık olan ucundan çıkarak durdurucuya doğru ilerliyor. Bu esnada iki adet lazer sensörle sabot ve kuşun hızı anlık olarak ölçülüyor. Tasarımsal olarak iki parçadan oluşan sabot, hız ve hava yardımıyla iki parçaya ayrılarak durdurucuya çarpıyor. Jelatin, sabot durdurucunun ortasındaki delikten geçerek ilerlemeye devam ediyor.

Durdurucunun ortasındaki delikten ilerlemeye devam eden jelatin, tutucu takımla sabitlenmiş olan uçak parçasında planlanan bölgeye çarpıyor. Bu sırada model kuşun hareketi, yüksek hızlı kameralar ve hızlı veri toplama sistemi sayesinde kaydediliyor. Test sırasında ivme ve yük ölçer, gerinim pulları, deplasman, basınç sensörleri sayesinde toplanan diğer tüm veriler ve çarpma anının görüntüleri bir araya getirilerek analiz ediliyor. Uçak parçasında meydana gelen hasar ortaya çıkarılıyor.

Özgün ürünlerimize bu test uygulandıktan sonra mühendislerimiz tarafından analiz edilen tüm bilgiler bilgisayar ortamına aktarılacak. Analiz grupları, ulaşan veriler ışığında uçağın tasarımını onaylayacak ya da tasarımda gerekli değişiklikleri yapacak. Merkezimiz, çıkan sonuçları en hızlı şekilde diğer birimlerle paylaşmayı ve seri bir şekilde atış yapmayı hedefliyor.

Azalan maliyet, artan kalite

Büyük bir yetkinlik daha kazanan Şirketimiz, daha önce yurt dışından alınan bu hizmet için daha fazla bütçe ayırmak durumundaydı. Açılan merkezle birlikte maliyet büyük oranda azalırken, artık zaman kaybı da yaşanmayacak. Mühendislerimiz yurt dışına giderek takip ettikleri bu testin sonuçlarına çalışma arkadaşlarımız sayesinde daha hızlı bir şekilde ulaşacak.

Şirketimiz, talepte bulunan firmalara da Kuş Çarpması Testi hizmeti verecek. İlk olarak özgün ürünlerimize uygulanacak bu test sayesinde Şirketimiz, ürünlerinin kalitesini daha da artırmış olacak.