Nuri Killigil Paşa'nın Trablusgarp savaşı hatıraları

XIX. yy Avrupa sömürgecilik siyasetinin bir sonucu olarak Fransa, Osmanlı Devleti’nin “Garp Ocakları” adıyla andığı Kuzey Afrika’daki topraklarından Cezayir’i 1830’da, Tunus’u 1881’de ele geçirdi. Burada tek Garp Ocağı olarak kalan Trablusgarp ise, Milli birliğini geç tamamlayan ve sömürgecilik yarışında Avrupalı komşularından geri kaldığı endişesine kapılan İtalya tarafından 29 Eylül 1911’de işgâl edildi. 

Bu duruma karşı koymak ve İtalyanlara karşı yürütülecek savaşa katılmak üzere, birçok gönüllü Türk subayı, o sırada tarafsızlığını açıklayan İngiltere ve Fransa’nın işgâl ettiği Mısır ve Tunus üzerinden Trablusgarp’a geçmeye başladı.

İşte bu gönüllü subaylar arasında Enver Paşa’nın kardeşi ve o sırada genç bir teğmen olan Nuri (Killigil) Paşa da bulunmaktaydı.

Bu çalışma, Nuri Paşa’nın Trablusgarp yolunda zorlu bir geçiş ve savaş öyküsü taşıyan hatıralarını içermektedir. Hatıralar, Albay C.C.S. kısaltmasıyla ad ve soyadının ilk harflerini kullanmayı tercih eden bir subay tarafından Nuri Paşa’nın bizzat kendisinden dinlenmek kaydıyla toplanıp, 1941’de yayına hazırlanmıştır.

Nuri Paşa’nın hatıraları, Alman Gazetelerinde çıkan şu haberlerle başlamaktaydı: “Bombardeman von Tripolis und Preveza!” 

Hatıralar, Albay C.C.S. kısaltmasıyla ad ve soyadının ilk harflerini kullanmayı tercih eden bir subay tarafından bizzat Nuri Paşa’nın kendisinden dinlenmek kaydıyla toplanıp, 1941’de yayına hazırlanmıştır.

Nuri Paşa’nın genç bir teğmen olarak katıldığı, Trablusgarp Savaşı’na ait hatıralar iki öykü üzerine kuruludur.

Biri İstanbul-Paris-Marsilya-Tunus üzerinden Trablusgarp’a uzanan uzun ve zorlu bir yolculuk öyküsü, diğeri amcası Halil (Kut) Paşa’nın kumandası altında bulunan Homs Merkez Cephesi Margab Karargâhı’nda geçen günlük yaşam öyküsüdür.

Nuri Paşa 3,5 aylık bir süreyi kapsayan bu hatıralarında, Tunus’ta yaşadıklarını, yolculuğu sırasında geçtiği şehir ve kasabaları, yerli mücahit ve kabileleri, yeni tipte insanları, farklı adetleri, çöl ortasında canlı ve eğlenceli hadiseleri, ateş hattını ve askeri yoklukları anlatmaktadır. 

Nuri Killigil Paşa'nın Trablusgarp savaşı hatıralarına, mobil uygulamamızın akademi bölümünden ulaşabilirsiniz.