HAVELSAN'ın eğitim ve simülasyon teknolojileri (röportaj)

Türk savunma sanayiinin öncü firmalarından olan ve 37 yıldır sektörün ana yüklenicileri arasında yer alan HAVELSAN,  Eğitim ve Simülasyon Teknolojileri konusunya yaptığı çalışmalar, geliştirdiği projeler, ürettiği ürünler ve gerçekleştirdiği ihracatlar ile her geçen gün bu alanda adından daha fazla söz ettiriyor.

HAVELSAN Eğitim ve Simülasyon Teknolojileri Genel Müdür Yardımcısı Dr. Mehmet Akif Nacar ile Savunma Sanayii Dergilik takipçileri için HAVELSAN'ın bu alanda şimdiye kadar yapmış olduğu çalışmaları ve simülasyon teknolojisinin ayrıntılarını konuştuk.

HAVELSAN'nın eğitim ve simülasyon teknolojileri

HAVELSAN olarak 20 yılı aşkın süredir eğitim ve simülasyon teknolojileri alanında hizmet vermekteyiz. Bu alanda öncelikle askeri simülasyon ve simülatör eğitim sistemleriyle başlayıp daha sonra sivile kayan bir teknolojik seyirle devam etmekteyiz.

Günümüzde eğitim konseptleri değişiyor; elbette ki  teknolojiyle paralel olarak. Bizim askeri alanda geliştirdiğimiz simülatörler, muharebe alanındaki askerimizin daha kaliteli yöntemlerle, eğitimlerle donatılmasını, donanmasını sağlıyor.

HAVELSAN’ın simülatör serüveni aslında askeri simülasyonla başlıyor. Bu askeri simülasyonlar, helikopter simülasyonları ve günün ihtiyaçlarına paralel olarak bazı askeri uçakların simülatörünün üretilmesi şeklinde oluyor. Zamanla, gelişen teknolojiyle paralel olarak simülasyon dünyası da evriliyor. Bu evrilmeyle birlikte simülasyon ve eğitim teknolojilerinin muharebe sahasında daha etkin eğitimleri ortaya çıkarması beklenmekte. Bunlardan muharebe sahasının genişlemesi, muharebe çeşitliliklerinin artması, karargahların ve komutanların daha kısa sürede karar vermesini gerektirmekte. Ve yine bu muharebe araçlarının kompleks haline gelmesi de bunlar arasındaki iletişimin, askerler ve karargah arasındaki iletişimin, kullanılan araç ve gereçlerin iletişiminin daha iyi eğitimlerle, daha iyi şekilde tatbikatlarla prova edilerek böyle daha etkin savaş senaryolarının çalışılması konusu gündeme gelmektedir.

"Eğitim ortamının olmazsa olmazı, eğitim simülatörleridir"

Ülkemizde eğitimin olmazsa olmazı, eğitim ortamının olmazsa olmazı, eğitim simülatörleridir. Simülatör eğitimi iki başlık altında ele alınabilir. Birincisi, bir pilot daha öğrenciyken, yetişirken simülatör eğitiminin verilmesi. İkincisi de yetişmiş pilotların tazeleme eğitimlerinin simülatörler aracılığıyla yapılması ve bazı manevra ve taktiklerin simülatör ortamında önceden denenerek daha sonra bunun sahada tatbik edilmesi gibi çeşitli amaçlar için simülatör kullanılabilir.

Ancak simülatörün birebir gerçek platformun, gerçek uçağın, helikopterin aynısı olduğunu sertifikalandıran dünya standardı seviye D dediğimiz bir sertifikasyon mekanizması mevcut. Dolayısıyla HAVELSAN’ın üretmiş olduğu bu simülatörlerin tamamına yakını level D dediğimiz D seviyesi simülatör olma özelliğine sahiptir. Seviye D simülatöründe uçan pilotların uçuş saatleri, simülatördeki uçuş saatleri gerçek uçuş saati gibi uçuş karnelerine yazılmakta ve hesaplanmaktadır.

Bu noktada neden simülatöre ihtiyaç duyuluyor? Eğitimde simülatör neden olmazsa olmaz? Özellikle şunu belirtmek önemli: Eğitiminin zor ve pahalı olduğu bütün platformlar simülatör eğitimine ihtiyaç duyar. Bunlar helikopterler, uçaklar, gemiler ve günümüzde artık daha küçük araç sürmeye kadar, kamyon sürücü simülatörüne kadar inmiş durumda.

Simülatör eğitiminin avantajı herhangi bir kaza, herhangi bir olumsuz doğal şartlardan etkilenmeden eğitim ortamında, sınıf ortamında veyahut da simülatör ortamında, sanal dünyada gerçeği birebir kopyalamak, gerçeğin birebirini yaşayarak eğitim almaktan geçiyor.

Aslında biz simülatör yaparak, uçak simülatörü yaptığımız zaman uçmayan bir uçak yapmış oluyoruz. Uçaktaki bütün ekipmanları, bunların kullanılışını, dış dünyayı, bütün şartları simüle ediyoruz. Gerçeğini yaşıyormuşçasına pilot bütün senaryoları gerçekleştiriyor.

Gerçeğin ötesinde de bazı senaryoları gerçekleştiriyoruz. Gerçek hayatta karşılaşmadığı ama karşılaştığı zaman neler yapabileceğini öğretmek amacıyla bunları da yapıyoruz. Bunlar örneğin bir uçağın motorunun durması, uçağın düşme pozisyonuna girmesi, dağa çarpması,  gece, gündüz, sis, kar, kış gibi şartlarda pilotun eğitiminin nasıl olacağı, hangi manevralara nasıl tepki vereceği gibi konuları biz senaryolar dahilinde eğitim prosedürü içerisinde çalıştırıyoruz, bunları gerçekleştiriyoruz.

"Hava, kara, deniz ve jandarmamızda bizim ürettiğimiz simülatörler kullanılmakta"

Şunu büyük bir gururla söyleyebilirim ki hava, kara, deniz ve jandarmamızda bizim ürettiğimiz helikopter, İHA ve uçak simülatörleri uzun bir zamandan beri eğitim alanlarının neredeyse tamamında kullanılmakta ve bunlarla pilotlarımız eğitilmektedir. Faaliyet alanımız olan eğitim simülatörü kapsamında hem askeri hem de sivil alanda büyük bir mühendislik ekibiyle faaliyet göstermekteyiz.

Her geçen gün gelişen yeni teknolojiyle personel niteliğimizi ve niceliğimizi aldığımız eğitimlerle, yaptığımız çalıştaylarla güçlendirmeye çalıştırmaktayız.

Simülatör sistemlerinin üretimini müteakiben simülatörlerin faal hale getirilmesi ve daha sonra bu faaliyetin sürekli devam ettirimesi amacıyla da sahada teknisyen personellerimiz aracılığıyla lojistik bakım, idame, işletme, destek hizmetleri de sunmaktayız.

"HAVELSAN anahtar teslimi eğitim merkezleri de yapmaktadır"

HAVELSAN aynı zamanda simülatör binalarının özelliği nedeniyle, özel koşullarda yapılması nedeniyle anahtar teslimi bina, simülatör ve eğitim faaliyetleri olmak üzere anahtar teslimi eğitim merkezleri de yapmaktadır. Tabii simülatör üretirken platforma bağımlılık çok önemli; yani bir Boing simülatörü üretiyorsanız, Boing’in birebir aynısı olması önemli veya Atak simülatörü üretiyorsanız, Atak helikopterinin birebir aynısı olması önemli.

Uçağı ve helikopteri biz üretmediğimize göre bunu nasıl kopyalıyoruz? Bunu üreticiden almış olduğumuz veri paketleri, tasarım ve test verisi olmak üzere aldığımız veri paketlerini modelleyerek simülatör üzerinde koşan yazılımları geliştirerek yapıyoruz.

Aslında simülatör dünyası çoğunluk itibarıyla yüzde seksenler oranında yazılımla doğru orantılı bir dünya. Yazılım teknolojisinin yoğun olarak kullanıldığı bir dünya. Siz sadece bir uçak platformu, bir kabin görüyorsunuz simülatör olarak. Ama geri planda yazılımların koştuğu bir fake data center dediğimiz veri merkezinde sunucuların, sunucu kabinlerinin olduğu ve yazılımlara koştuğu bir ortam da mevcut aslında.

Ülkemizin bizden beklentilerinin bilincindeyiz. Bu anlamda gerekli iş birliklerini, AR-GE personelimizi, teknolojik birikimimizin  farkındayız. Yeni projelerle ve yeni insan kaynağıyla kendimizi daha çok geliştirmekteyiz.