Geleceğin teknolojisi otonom silahlar

Teknopark İstanbul tarafından 3 ayda bir yayımlanan "Target" dergisinin 6. sayısında, otonom silahlar ve Türkiye’nin bu alandaki çalışmaları ile ilgili bir yazıya yer veriliyor.

Target dergisinin 6. sayısına, mobil uygulamamızın dergi bölümünden ücretsiz olarak ulaşabilirsiniz.

Dergide yer alan “Geleceğin Teknolojisi Otonom Silahlar” başlıklı yazıyı, takipçilerimize sunuyoruz:

GELECEĞİN TEKNOLOJİSİ OTONOM SİLAHLAR

Teknolojinin gelişmesiyle birlikte askeri harekatlarda insanların yerini geçmişe göre daha yoğun bir şekilde makineler almaya başladı. Uzaktan komuta edilen insansız araçlar bir süredir hem ordu envanterlerinde hem de çatışma alanlarında yer alıyor. Önce keşif amaçlı üretilen insansız hava araçları kısa sürede silahlandırılarak hedeflerin imhasında da kullanılmaya başlandı. Türkiye’nin de aralarında bulunduğu pek çok ülkede uzaktan kontrol edilen insansız hava, kara ve deniz araçlarının geliştirilmesi sürerken bu alanda otonom silahlar ile yeni bir döneme giriliyor.

Halen kullanılmakta olan insansız araçları, personel tarafından uzaktan komuta ediliyor ve hedeflerin imhası da dahil tüm kararlar yine insanlar tarafından veriliyor. Ancak özellikle yapay zekâ teknolojilerindeki gelişmelerle birlikte kontrol ve karar alma konusunda insanlara bağlı olmayan araç ve silahların geliştirilmesi hızlandı ve bu tür araçların ilk versiyonları ortaya çıkmaya başladı.

DÜNYA OTONOM SİLAHLARA YATIRIM YAPIYOR

Geleceğin silahlarının geliştirilmesi için pek çok ülke kendi programını başlattı ve bu alanda önemli yatırımlar yaptı. Bu konuda özellikle öne çıkan ülkelerden biri olan ABD, 2018 yılında “Yapay Zekalı Teknolojilerinin Geliştirilmesi Programı”na 2 milyar dolarlık bir bütçe ayırarak öne çıktı. Amerikan Deniz Kuvvetleri ise uçak gemilerinde konuşlandırılacak otonom insansız hava araçlarının geliştirilmesi için bir proje başlattı. Proje kapsamında Northrop Grumman’ın X-47B, Lockheed Martin’in Sea Ghost, Boeing’in Phantom Ray ve General Atomics’in Sea Avenger model otonom uçakları ilerleyen yıllarda uçak gemilerinde görev almak için yarışıyor. ABD donanması da ayrıca otonom su üstü savaş programı çerçevesinde “Sea Hunter” isimli insansız savaş gemisi programını devam ettiriyor. Gemi ilk olarak 2016 yılında denize indirildi.

ABD’nin otonom silah geliştirme programına diğer ülkeler de kendi programlarını devreye sokarak yanıt veriyor. Rusya 2015 yılında bu alandaki teknolojilerin geliştirilmesi için Ulusal Gelişmiş Teknolojiler ve Temel Robotik Merkezi’ni kurdu. 2030 yılına kadar ordusunun yüzde 30’nun insansız veya otonom araçlardan oluşmasını hedefleyen Rusya’nın ilk otonom hava aracının testlerini de 2019’da gerçekleştirmeye başladığı açıklanmıştı.

Otonom silah üretimi konusunda açıklanmış resmi bir programı olmasa da dünya medyasında Çin’in bu tür silahların üretimi konusunda milyar dolarlık bir bütçe ayırdığı haberleri sık sık gündeme geliyor.

Avrupa’da otonom silah geliştirilmesi konusunda ise özellikle iki ülke öne çıkıyor: Birleşik Krallık ve Fransa. Birleşik Krallık Savunma Bakanlığı bünyesinde birden çok programın geliştirildiği bildirilirken 2018 yılında bakanlık bünyesinde özellikle yapay zekâ kullanan silahların geliştirilmesi için “Savunma Teknolojisi Laboratuvarı” kuruldu. 2018 yılında Savunma İnovasyon Ajansı’nı kuran Fransa da otonom silah geliştirilmesi konusundaki çalışmalarını sürdürüyor. Bu kapsamda Dassault isimli şirketin geliştirdiği yeni nesil insansız hava aracı nEUROn öne çıkıyor. nEUROn’un otonom olarak üç saat görev yapabilmesi amaçlanıyor. İsrail ve Güney Kore de otonom silahların geliştirilmesi için program başlatan gelişmiş ekonomiler olarak öne çıkıyor.

AKILLI İHA’LAR GELİYOR

Otonom silahların geliştirilmesi konusunda Türkiye’de de geleceğin silahlarının tasarımı ve geliştirilmesi için kapsamlı çalışmalar yapılıyor. İnsansız Hava Aracı (İHA) tasarımı ve üretiminde bugüne kadar elde edilen deneyiminden yola çıkılarak bu kez bu tür araçların otonom kabiliyetlere sahip olması için kollar sıvandı. Bu amaçla da kısaca KERKES adı verilen “Küresel Konumlama Sistemi Bağımsız Otonom Seyrüsefer Sistemi Projesi” için düğmeye basıldı. Geçtiğimiz Kasım ayında T.C. Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. İsmail Demir, KERKES Projesi’ne ilişkin şu açıklamalarda bulundu: “Yapay zekâ destekli sürü İHA kabiliyetinden sonra, İHA’ların GPS olmayan ortamda da görev yapacağı KERKES Projesi’ni başlattık. Dünyada sayılı ülkenin üzerinde çalıştığı bu teknolojiyle haberleşmenin olmadığı durumda sensörlerden alınan veri ve görüntüler işlenerek konum kestirimi yapılacak, yapay zekâ ve derin öğrenme teknikleriyle tespit edilen hedefler vurulacak.”

Ana yüklenicisinin Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Ticaret A.Ş. (STM) olduğu proje kapsamında, otonom kabiliyetlerle donatılacak İHA’lar, GPS köreltmesi gibi elektronik harp tehdidinden etkilenmeden görev yapabilecek. STM, proje kapsamında otonom hareket edebilen, öğrenebilen, karar verebilen ve sürü olarak verilen görevi yerine getirebilen sistem çözümlerinden oluşan geniş bir ürün yelpazesi tasarlıyor. Bu kapsamda geliştirilen araçlar, derin öğrenme tabanlı bilgisayarlı görü tekniği marifetiyle gerçek zamanlı nesne tespit, teşhis, takip ve sınıflandırma da dahil gelişmiş işlevleri yerine getirebilecek.

KERKES Projesi kapsamında STM üç farklı tipte İHA geliştiriyor: KARGU, ALPAGU ve TOGAN.

Asimetrik harp veya anti-terör alanlarında kullanılmak üzere tek er tarafından taşınabilen, otonom veya uzaktan kumanda ile çalışabilen, döner kanatlı milli vurucu İHA olarak geliştirilen KARGU, Vurucu Döner Kanatlı İHA (VİHA), Yer Kontrol Ünitesi ve İHA Şarj İstasyonu bileşenlerinden oluşuyor. Gece ve gündüz etkin şekilde hizmet verebilen KARGU, koordinata veya görüntü üzerinden seçilen hedefe güdümlü imha modları ile hassas vuruş gerçekleştirebilecek şekilde tasarlandı.

Döner kanat yerine sabit kanatlı olarak tasarlanan ALPAGU da tek er tarafından kullanılabiliyor. KARGU gibi hem otonom hem de uzaktan kumanda ile çalışabilen ALPAGU, keşif ve gözetleme faaliyetlerinin yanı sıra küçük ölçekli tehditleri de etkisiz hale getirebiliyor. Özgün gömülü ve gerçek zamanlı görüntü işleme ve derin öğrenme algoritmalarına sahip olan ALPAGU, sabit veya hareketli hedeflere karşı etkin olarak kullanılabiliyor.

KERKES Projesi kapsamında tasarlanan üçüncü İHA ise TOGAN. Proje kapsamındaki diğer İHA’lar gibi otonom zekâ ve harekât kabiliyetine sahip, otonom veya uzaktan kumanda ile tek personel tarafından taşınabilen TOGAN, genel maksatlı keşif ve gözetleme görevlerinde kullanılmak üzere özgün görev planlama yazılımları ile donatıldı. Döner kanatlı İHA ve yer kontrol bileşenlerinden oluşan sistem tek er tarafından gece ve gündüz kullanılabiliyor.

MİLLİ TEKNOLOJİK KATIR

Havada olduğu gibi karada da otonom araçların geliştirilmesine yönelik projeler sürüyor. İlk olarak Amerikan ordusu için geliştirilen otonom yük taşıma ve silah platformu olarak kullanılan ve “otonom katır” olarak adlandırılan araçların bir benzeri ELEKTROLAND Defence tarafından geliştirildi. BOĞAÇ adı verilen Çok Amaçlı Hibrit Otonom İnsansız Kara Aracı (İKA) lojistik destek, ekipmanlı operasyon, yük taşıma, silah kulesi, keşif ve gözetleme ile öncü kuvvet görevini yerine getirebiliyor. 6x6 tekerlekli bir platforma sahip olan BOĞAÇ, üç buçuk metre uzunluğunda ve 1.6 metre yüksekliğinde. Saatte 12 kilometre hıza ulaşabilen araç, batarya ile 8 saat, dizel jeneratör ile 12 saat boyunca çalışabiliyor. Otonom veya uzaktan kumandalı olarak 2 kilometre mesafeden kontrol edebilen BOĞAÇ, üzerinde bulunan silah kulesi sayesinde belirlenen hedefl eri ateş altına alabiliyor. BOĞAÇ, gece ve gündüz olmak üzere İHA’lar ile ortak görev kabiliyetine de sahip.