ASELSAN sistemleri ile insansız araçlar elektronik harbe karşı daha dayanıklı

ASELSAN insansız sistemlerinde, elektronik harp saldırılarına karşı dayanımı artırmak için çeşitli teknikler çalışılmaktadır. Askeri ortamın şartlarına dayanıklı, çoklu haberleşmeyi destekleyen sürü haberleşmesi altyapısına sahip veri linki sistemleri, yeni ASELSAN ürünlerinde kullanılmaya başlanmıştır.

İnsansız sistemlerin otonom olarak bir noktadan bir başkasına ulaşması için günümüzde kullanılan en temel sistem küresel konumlama uydularıdır. Küresel konumlama uyduları yeryüzünden yaklaşık 20.200 km irtifada dünya yörüngesinde dönen 24 uydudan (yedek uydularla beraber 31 uydu) oluşmaktadır. Amerika Birleşik Devletlerine ait GPS Sistemine ek olarak Rusya’ya ait GLONASS, Çin’e ait BeiDou, Avrupa Birliğine ait GALILEO sistemi de ülkelerin kendi ihtiyaçlarını değerlendirerek geliştirdikleri alternatif küresel konumlama sistemi çözümleridir. Temel prensip yer hareketine paralel hareket eden (geo-stationary) uyduların konumlarını ve hassas zaman bilgilerini özel bir frekans ve modülasyonla yayınlaması ve yerdeki alıcıların bu verileri alarak kendi konumlarını çözümlemesine dayanır.

GPS alıcılarının fiyatlarının düşmesi ve minyatürleşmesiyle birlikte GPS alıcıları her türlü araçta ve doğal olarak insansız otonom sistemlerde de yerini yaygın olarak almıştır. Ancak GPS alıcılar her zaman seyrüsefer için yeterli olmamaktadır. Bu sebeple genel yaklaşım farklı sensörler (ataletsel ölçüm sensörleri, ivmeölçerler) ile GPS konumlarını desteklemek ve hatta konum hassasiyetini artırmaktır.

İnsansız sistemlerin otonomi seviyesi günümüz teknolojisi ile bu sistemlerin bir kullanıcı kontrolü olmadan güvenilir bir şekilde tek başlarına göreve çıkıp, görevi başarıyla yerine getirip, yine kullanıcı müdahalesi olmadan eve dönmesini sağlamaya yetmemektedir. Kullanıcı komutlarını sistemlere iletmek, faydalı yüklerin ve görev sensörlerinin verilerini Kontrol istasyonuna iletmek ve bu sistemleri yönetmek için bir veri linki sistemine ihtiyaç vardır. Veri linki sistemlerinde, her ne kadar ışık tabanlı haberleşme sistemlerinin haberleri yeni yeni duyulmaya başlanmış olsa da, günümüzde radyo frekans temelli sistemler çok yaygın olarak kullanılmaktadır.

Küresel Konumlama Sistemi ve haberleşme sistemleri henüz tam anlamıyla otonom olmayan insansız sistemlerin hassas noktalarıdır. Bu sistemlerin veri linklerinin karıştırılması ile komuta kontrol sistemi ile bağlantıları kesilebilir. Veri linkinin ele geçirilmesi ile haberleşme verileri dinlenebilir ve hatta sistemin kendi yer istasyonundan geliyormuşçasına yeni komutlar gönderilerek sistemler aldatılarak ele geçirilebilir. Küresel konumlama sistemi sinyalleri de özünde radyo frekans tabanlı sinyallerdir ve güçleri çok zayıf olduğu için karıştırılmaları çok kolaydır. Aldatma sistemleri (spoofing) de gün geçtikçe yaygınlaşmaktadır.

Elektronik harp dayanımı yüksek haberleşme sistemlerinin kullanımı ve sistemin tek bir sensöre bağımlı olmaması, platformdaki diğer sensörlerden elde edilen verilerin hareket için kullanılması, veri füzyonu, görüntü işleme ve yapay zekâ teknikleriyle insansız sistemlerin gürbüzlüğü ve güvenilirliği arttırılabilir.

ASELSAN insansız sistemlerinde elektronik harp saldırılarına karşı dayanımı artırmak için çeşitli teknikler çalışılmaktadır. Askeri ortamın şartlarına dayanıklı, çoklu haberleşmeyi destekleyen sürü haberleşmesi altyapısına sahip veri linki sistemleri yeni ASELSAN ürünlerinde kullanılmaya başlanmıştır. Küresel Konumlama Sistemi karıştırmalarına dayanımı artırmak için birden fazla uydu sistemini destekleyen alıcılar ve karıştırma sinyalini körleştiren anti-jam GPS alıcılar kullanılmaktadır. Anti-jam GPS antenler “phase array” dizilimi yapıları sayesinde yönünü algıladıkları bir yayına yönlenerek aldatma sinyallerini körleyecek bir çalışma prensibine sahiptir. Barındırdıkları anten sayısına bağlı olarak aldatma sinyallerine karşı belli ölçüde bir koruma sağlamaktadır.

Lidar sistemleri de elektronik harp tehditlerine karşı dayanıklı bir yöntemdir. Kara sistemlerinde yaygın olarak kullanılan lidar sistemleri bakış açıları doğrultusunda çeşitli açılarla ışık sinyalleri gönderip yansıma sinyalinin geliş süresini ölçerek çevresini tarayan ve bakış hattındaki cisimlerin bir nokta bulutu (point cloud) şeklinde haritasını çıkaran bir sistemdir. Hesaplanan 3 boyutlu harita ile gerek otonom olarak gerek operatörün yönlendirmesiyle engellere çarpmadan ilerleyerek görevini tamamlayabilir.

Kamera görüntülerinin işlenmesi, sayısal harita ve yapay zeka uygulamalarını kullanarak radyo frekans karıştırmalarına ve aldatmalarına karşı dayanımlarını artıran sistemler, hem dünya da hem de ASELSAN çözümlerinde kullanılmaya başlanmıştır.

Bütün bu çözümler, insansız ve otonom sistemlerin askeri şartlarda yaşadıkları tehditlere belli oranda koruma sağlamaktadır. İnsansız hava, kara ve deniz araçlarının otonomi seviyesinin artmasıyla elektronik harp ortamında sistemlerin güvenilirliği ve gürbüzlüğü de artacaktır. Teknolojinin gün geçtikçe görüntü işleme ve yapay zekâ temelli algoritmalara doğru ilerlediği görülmektedir ve ASELSAN sistemleri de bu konularda yeteneklerini artırmaya devam etmektedir.