5G ve otonom sistemler

HAVELSAN tarafından üç ayda bir yayımlanan “HAVELSAN Dergi”nin 5. sayısında, HAVELSAN Sistem Mimarı Nurettin Can Karakaş’ın 5G ve otonomi ile ilgili bir makalesine yer veriliyor.

“HAVELSAN Dergi”nin 5. sayısına, mobil uygulamamızın dergi bölümünden ücretsiz olarak ulaşabilirsiniz.

Dergide yer alan “5G ve Otonom Sistemler” başlıklı yazıyı, takipçilerimize sunuyoruz:

5G VE OTONOM SİSTEMLER

5G’yi daha iyi anlayabilmek için ilk olarak kablosuz ve hücresel iletişim teknolojilerinin 1. Ve 5. Nesiller arasındaki dönüşüm yol haritasını incelemek gerekmekte.

1G ilk hücresel analog kablosuz ses iletişimi sağlayan altyapıdır, kablosuz iletişiminin mümkün olabileceğini kanıtlamıştır.

2G mobil ses ve kısa mesaj odaklı ilk dijital kablosuz iletişim çözümüdür ve insanlar arasında kesintisiz iletişimin mümkün olduğunu kanıtlamıştır.

3G ilk geniş bant, mobil data ve görüntülü iletişim odaklı iletişim çözümüdür ve mobil verinin toplumda ihtiyaç olarak yerleşmesini sağlamakta önemi büyüktür.

4G mobil data kullanımını yüksek kapasiteyle son kullanıcıya sağlayabilmiş çözümdür. Sanallaştırma ve makine haberleşmesi konularının da dahil olmasıyla iletişimin gideceği yeni hedefin oluşmasını sağlayan çözümdür.

4G ile ilk üç neslin insan odaklı devamlı gelişimi olgunlaşmış ve ilk kez bilişim teknolojileri ile iletişim teknolojileri yakınsamaya başlamış ve nesnelerin de bu iletişim şebekesine dahil edilmesi hedeflenmiştir.

Bu hedef doğrultusunda insan, makine, sistemlerin güncel iletişim gereksinimlerinin ve ihtiyaç duyulan toplam bağlantı sayısının mevcut 4G altyapısı ile gerçekleştirilemeyeceği anlaşılmıştır. Bunun sonucunda 5G, özellikle makine – makine, makine – insan tipi haberleşmeyi odak noktasına koyan, yapay zeka ve otonom sitemlerden destek alan bir iletişim altyapısı çözümü olarak ortaya çıkmıştır. Diğer nesillerden bir diğer farkı da gelişimi için Enerji, Sağlık, Ulaşım, Tarım, Kamu Güvenliği gibi alanlarda çözüm geliştiren dikey sektör teknoloji sağlayıcılarına ihtiyaç duymasıdır. 5G de hedeflenen noktaya gelinebilmesi ancak bu şekilde bir ekosistemle mümkün olacaktır.

5G’nin mevcut iletişim teknolojilerine göre üstün olacağı alanlar; Gelişmiş Mobil Genişbant, Masif Makine Haberleşmesi, Ultra Güvenlik ve Düşük Gecikmeli İletişim olarak planlanmaktadır. Yeni Radyo, Servis Tabanlı Çekirdek Şebeke, Sanallaştırma, Uç Bilişim, Ağ Dilimleme ve Otonom Şebeke Yönetimi 5G’nin gelişiminin temel taşlarını oluşturmaktadır. Bu teknolojiler sayesinde 5G şebekesine bağlanacak çok sayıda nesne, insan ve makineden bilgi toplanabilecek, bu bilgiler gerekli kapasiteyle işlenerek sonuçları çok kısa sürelerde ihtiyaç duyan sistemlerle paylaşılabilecektir.

5G’in sağlayacağı bu iletişim hizmetlerinden en çok fayda sağlayacak teknolojik gelişim alanlarından bir tanesi de “OTONOM (ÖZERK) SİSTEMLER ” olacaktır.

Otonom Sistem; Çevresindeki gelişmeleri anlık olarak gözlemleyip, önceden belirlenmiş ihtiyaçlara göre bağımsız olarak değerlendirmesi ve bu değerlendirme sonucunda aldığı kararı ihtiyaç duyulan sistemde uygulamak yada uygulanmasını sağlamak olarak tanımlanabilir.

Bu noktada karar verici algoritmanın en doğru sonuca ulaşabilmesi, sisteme veri sağlayan sensör sayısının yeterli olması, veri iletimimin gerçek zamanlıya olabildiğince yaklaşması, yüksek iletim hızına ihtiyaç duyan verilerin günvenilir bir şekilde sisteme aktarılması sayesinde sağlanabilecektir. Otonom sistemler için bu kritik performans gereksinimleri, 5G alt yapısının sağladığı 10Gbps veri iletim hızı, 1 Milyon/km2 bağlantı desteği, uçtan uca 1 ms gecikmeli veri iletimi özellikleriyle karşılanabilecektir. Otonom sistemler 5G kalitesinde iletişim standartlarıyla buluştuğunda çok daha büyük bir sosyo-ekonomik coğrafyada ve toplumun çok farklı ihtiyaçlarına cevap verebilen bir teknoloji olarak gelişimini sürdürebilecektir.

Birbirinin gelişimini bu kadar yakından destekleyen 5G ve otonom sistemler birlikte kullanıldığında Endüstri 4.0 ve Otonom Araçlar kullanım senaryoları için anahtar teknoloji olarak değerlendirilmelidir. Bu teknolojiler gelişimini tamamlayıp etkin bir şekilde kullanılmaya başladığında, toplumun yaşam biçimini tamamen değiştireceği ön görülmektedir.

5G şebekesinin bu kadar önemli role sahip olduğu bir toplumda bu hizmetin kesintisiz devamlılığını sağlamak ve ihtiyaç duyan bütün servislere anında gerekli kapasite desteği verebilmek için otonom şebeke yönetim sistemlerinin mutlaka 5G altyapılarında etkin bir şekilde kullanılması gerekmektedir. Bu durum iki teknolojinin de birbirinin gelişiminde ne kadar büyük yere sahip olduklarına ve birbirlerinden beslenmeye ne kadar ihtiyaç durduklarını ortaya koymaktadır.

Havelsan olarak Türkiye’nin 5G’de yerli ve milli yetkinlik geliştirme stratejisiyle birlikte hareket etmekteyiz. Bunun için Yeni Nesil Haberleşme Teknolojileri grubu olarak Tübitak tarafından desteklenen Uçtan Uca Yerli ve Milli 5G projesi kapsamında çalışmalar yapmakta ve 5G çekirdek şebeke elemanları, Kamu güvenliği 5G dikey sektör uygulamaları, 5G’yi mümkün kılacak otonom teknolojilerden faydalanan bulut ve uç bilişim teknolojileri geliştirilmektedir. Yürütücüsü olduğumuz bu proje kapsamında Turkcell, Türk Telekom ve Vodafone’un da dahil olduğu 20 paydaş ile yerli milli 5G çözümlerinin entegrasyonuna ve testlerine ODTU BİM’de yer alan 5G test laboratuvarımızda liderlik etmekteyiz. Orta ve küçük ölçekli dikey sektör oyuncularının 5G ekosistemi içerisinde yer almasını kolaylaştıracak ve çabuklaştıracak yöntemler geliştirilmektedir.

5G teknolojisindeki geliştirmeleri yaparken üyesi olduğumuz ETSI ve 3GPP gibi küresel standartları oluşturan kurumların çalışma grubu toplantılarına katılmakta ve Avrupa Birliği’nin desteklediği Celtic-Plus gibi programlarda yabancı partnerlerle birlikte 5G teknoljisine katkıda bulunabileceğimiz projelerde çalışmaktayız.