Tayyareci Mithat Nuri Bey ve ilk havacılık kitabı: Vasıta-i Tayyare

TUSAŞ tarafından 2 ayda bir yayımlanan “TUSAŞ MAG” dergisinin 116. sayısında, İlk Havacılık Kitabı: Vasıta-i Tayyare ve Tayyareci Mithat Nuri Bey hakkında bir yazıya yer veriliyor.

TUSAŞ MAG dergisinin 116. sayısına, mobil uygulamamızın dergi bölümünden ücretsiz olarak ulaşabilirsiniz.

Dergide yer alan “Savaşlar ve Zorlukların Ardından Kaleme Alınan İlk Havacılık Kitabı: Vasıta-i Tayyare” başlıklı yazıyı, takipçilerimize sunuyoruz:

SAVAŞLAR VE ZORLUKLARIN ARDINDAN KALEME ALINAN İLK HAVACILIK KİTABI: VASITA-İ TAYYARE

Osmanlı Dönemi’nin çöküş evresinde dünyaya gözlerini açan Tayyareci Mithat Nuri Bey, Birinci Dünya ve Kurtuluş Savaşlarında gökyüzüne adını yazdırdı. Mühendis olarak atıldığı hayata yeteneği sayesinde havacılık alanında devam eden Nuri Bey, ülkemiz için pek çok pilot yetiştirdi. Mühendis ve pilot olarak elde ettiği deneyimler ise kendi kalemiyle hazırladığı Türk havacılık tarihinin ilk Türkçe teknik uçuculuk kitabının yayımlanmasına vesile oldu.

Tayyareci Mithat Nuri Bey, hayatı boyunca çeşitli zorluklarla karşılaştı. Savaşlar gördü. Çalıştı. Birçok başarıya imza attı. Mücadele etti. Ülkemizin genç pilotlarını yetiştirdi, ödüllendirildi, yayımladığı kitapla tecrübelerini gelecek nesillere aktardı. Bu eserle aynı zamanda, Türk havacılık tarihine ilk Türkçe teknik uçuculuk havacılık kitabını da kazandırmış oldu.

Mithat Nuri Bey 1889 yılında İstanbul'da dünyaya geldi. Takvim 1911 yılını gösterdiğinde Mühendishane-i Berri Hûmayun Mektebinden teğmen olarak mezun oldu. Sultan Mehmet Reşat Bey tarafından “Liyakat Madalyası” ile ödüllendirildi. Ardından, Paris Topçu Okulu’na gönderildi. Bu yıllarda Osmanlı Hava Kuvvetlerinin kuruluş çalışmaları devam ediyordu. 1911 yılında Paris’e gelen Havacılık Teşkilatı Komisyon Başkanı Süreyya Bey, Tayyareci Mithat Nuri Bey’i Paris’te yer alan ‘École Aéronautique’ Havacılık Okulu’na gönderdi. Mithat Nuri Bey 1912 yılında bu okuldan mezun oldu.

Birinci Dünya Savaşı’ndaki rolü

O yıllarda, İtalya ve Almanya’da siyasi dengelerin değişmesi, yeni sömürge arayışları, Rusya ile Avusturya’nın Balkanlar üzerinde çıkar çatışması yaşaması, devletler arası bloklaşma ve daha birçok neden tüm dünyayı büyük bir kaosa sürüklemişti. Bu kaos, 1914 yılının Temmuz ayında tam dört yıl boyunca sürecek olan I. Dünya Savaşı’nı başlatmıştı.

Yeni mezun Tayyareci Mithat Nuri Bey, Dünya Savaşı’nın başlamasıyla, Osmanlı Devleti’nin müttefiki olan Almanya’ya geçerek, Prusya Kraliyet Hava Kuvvetleri’nde görev aldı.

Savaş sonrası Tayyareci Mithat Nuri Bey İstanbul’a döndü. Havacılık konusundaki başarıları ile daha küçük yaşta birçok insanın dikkatini üzerine çeken Mithat Nuri Bey, İstanbul’da yer alan Ayastefanos (Yeşilköy) Tayyare Mektebinde eğitmen olarak görev yapmaya başladı. Fakat bu görev uzun sürmedi. Osmanlı’yı bu kez daha büyük bir mücadele bekliyordu.

İstanbul’un işgali ve Kurtuluş Savaşı

O yıllarda, Arabistan topraklarındaki savaş da iyice kızışmıştı. Mithat Bey Tayyare Mektebindeki görevinden alınarak, apar topar güney cephesine gönderildi.

İlk olarak, 1918 yılında düşman birlikleriyle karşı karşıya gelen İstanbul, 16 Mart 1920 tarihinde artık resmen işgal edilmişti. Gazi Mustafa Kemal Atatürk ise, Birinci Dünya Savaşı dolayısıyla ekonomik sorunları artan Osmanlı Devleti’nin yıkım sürecinin başlamasının ardından, 19 Mayıs 1919’da istiklal mücadelesini başlatmıştı. Milletimiz, böylesine büyük bir savaştan henüz çıkmasına rağmen Türkiye Cumhuriyeti’ni kurmak amacıyla büyük bir vatan mücadelesi veriyordu. Güney cephesinden geri dönen Tayyareci Mithat Nuri Bey de birkaç arkadaşıyla birlikte İstanbul’dan kaçarak, millî kuvvetlere katıldı.

Ankara’ya giden Tayyareci Mithat Nuri Bey, mühendis olduğu için önce Ankara Silah Atölyesinde çalıştı. Ardından, Eskişehir Demiryolları Fabrikasına bağlı olarak kurulan Hafif Silah Tamirhanesinde görev yaptı. Son görev yeri ise Kayseri Hava Ulaştırma Birliğiydi. Ülkesi için gözü pek, başarılı birçok pilot yetiştirdi. Kurutuluş Savaşı’nda uçağıyla birlikte ülkemize sağladığı faydalar dolayısıyla İstiklâl Madalyası ile onurlandırıldı.

Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşu, kadın erkek, genç yaşlı demeden vatan mücadelesi veren milletimiz sayesinde ilan edildi. Savaşların ardından yaşanan ekonomik zorluklar arasında kurulan devletimiz, varlığının daha ilk yıllarında üretim ve sanayi alanında büyük atılımlar yaptı.

Türkçe ilk havacılık kitabı “Vasıta-i Tayyare”

Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı’nda yer aldığı görevler, yetiştirdiği genç pilotlar, havacılık konusundaki daha da artan bilgi ve tecrübeleri, Mithat Nuri Bey’in Türk havacılık tarihinin ilk Türkçe teknik uçuculuk kitabını yazmasına vesile oldu. “Vasıta-i Tayyare” isimli bu kitap ülkemizin en önemli eserleri arasındaki yerini aldı.

Hayatında iki büyük savaşa katılan, dünyanın büyük değişimlerine yakından tanıklık eden, gökyüzündeki başarılarıyla ve kaleme aldığı kitabıyla havacılık kahramanlarımızdan biri olan Tayyareci Mithat Nuri Bey, 1971 yılının Haziran ayında, 82 yaşında hayata gözlerini yumdu.