TUSAŞ, otomasyon yatırımlarını artırıyor

TUSAŞ tarafından 2 ayda bir yayımlanan “TUSAŞ MAG” dergisinin 116. sayısında, TUSAŞ’ın otomasyon çalışmalarıyla bir yazıya yer veriliyor.

TUSAŞ MAG dergisinin 116. sayısına, mobil uygulamamızın dergi bölümünden ücretsiz olarak ulaşabilirsiniz.

Dergide yer alan “Rekabet Gücümüzü Artıran Önemli Etken: Otomasyon” başlıklı yazıyı, takipçilerimize sunuyoruz:

REKABET GÜCÜMÜZÜ ARTIRAN ÖNEMLİ ETKEN: OTOMASYON

Günden güne değişen dünyamızda şirketlerin en büyük gücü yüksek teknolojilere sahip olmalarıdır. Havacılık alanında da teknolojik değişikliklerden geri kalma şansınız yok. “Sektörün en iyi oyuncularından biri olmak” hedefiyle çalışmalarını sürdüren şirketimiz, teknolojik kabiliyetleriyle hedefine hızla ilerliyor. Teknolojik gelişmeleri yakından takip ederek, her geçen gün kendini yenileyen şirketimiz, otomasyon konusunda da oldukça iddialı.

Havacılık sektörü, katı kalite standartlarından ödün vermeden üretim hızını artırmak için yeni çözüm arayışlarına girmiş durumdadır. Bu durum göz önüne alındığında otomasyona yatırım yapmak bugün bir seçenekten ziyade zaruret hâline gelmiştir. Şirketimizde, Yapısal Grup Başkanlığımız bünyesinde yürütülen projelerde otomasyon uygulamaları Otomasyon ve Takım Mühendislik Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilmektedir.

Otomasyon, endüstride insan gücüne olan ihtiyacın azaltılarak, işlerin otomatik olarak yapılmasıdır. Diğer bir deyişle, işin insan ile makine arasında paylaşılmasıdır. Bu paylaşımın oranı otomasyonun düzeyini belirler. Endüstriyel devrim süreçlerinin başlangıcının aksine günümüzde üretebiliyor olmak tek başına yeterli değildir. Tüm dünyanın açık bir pazar hâline geldiği rekabetçi koşullarda üretimi hızlı, standart, güvenli ve verimli kılmak bir zorunluluk olmakta, çağımızda şüphesiz ki otomasyon yüzdesini olabildiğince yüksek oranda tutmak tek çözüm olarak karşımıza çıkmaktadır. Geniş bir alana hitap eden otomasyon sistemleri, havacılık sektörü bazında çeşitli üretim yöntemlerinin hızlı ve kaliteli bir biçimde uygulanması noktasında önem kazanmaktadır.

Otomasyon hata payını azaltıyor

Otomasyon sistemlerinin kullanılması insan kaynaklı hataların azaltılmasını, anlık hataların görünür kılınmasını, hızlı üretimi, iş kazalarının azalmasını, kalitenin artışını, zamandan ve yerden tasarrufu sağladığı gibi daha az maliyet ve devamlılık konusunda da ön plana çıkarak, firmaların rekabet gücünü artırmaktadır.

Havacılık sektöründe, otomasyon alanında yaşanan zorlukların başında; mikron seviyesinde tolerans gereksinimleri, montaj parçaların büyüklüğü, ergonomik zorluklar ve kalite isterlerinin fazla olması gelmektedir. Bir uçağı yaparken parçaları birleştirmek için binlerce deliğin çok hassas olarak delinmesi, havşa açılması, bağlayıcı ile tutturulması ve sızdırmazlık uygulamaları yapılması gerekmektedir. Farklı davranışlar gösteren alüminyum, titanyum ve kompozit gibi malzemelerin aynı anda kullanıldığını düşündüğümüzde uçak imal etmenin diğer sektörlere göre çok daha karmaşık olduğu aşikardır.

Yakın zamana kadar çok sınırlı olan şirketimizin otomasyon kabiliyetleri, Yapısal Grup Başkanlığımızın rekabetçi olmak için ihtiyaç duyduğu hızlı, kaliteli, güvenilir üretim sistemlerinin oluşturulabilmesi amacıyla son yıllarda yapılan çalışmalar ile kayda değer seviyede artırılmıştır.

Otomasyon uygulamaları ile elde edilen büyük kazanç

Şirketimiz, ilk delme ve perçinleme tezgâhını 2005 yılında A400M askerî nakliye uçağı projesi için devreye sokmuştur. Devreye alınan bu otomasyon tezgâhı ile A400M gövde panellerinde manuel metotlar ile yapılan işe nazaran %40 oranında maliyet azalması sağlanmıştır. Son beş yılda envanterimize katılan sekiz adet tezgâh ile montaj otomasyon oranı hızla artırılmış, toplam otomatik perçin tezgâh sayımız 11’e çıkartılmıştır. Tezgâhlarımız, A400M askerî nakliye uçağı, Airbus A320 ve A220 yolcu uçakları komponent montajlarında aktif olarak kullanılmaktadır. Bugüne kadar delme ve perçinleme tezgâhlarımız ile 56.480.000 adet bağlayıcı çakılmış, 2.600.000adam/saat kazanç sağlanmıştır. Ayrıca 56 milyon bağlayıcının manuel çakılması ile kıyaslandığında çok daha küçük fabrika alanlarında daha az montaj takımı kullanarak daha kaliteli üretim yapmanın yolu açılmıştır.

Her ne kadar perçin çakma işlemi havacılık sektörünün ilk zamanlarından itibaren kullanılan bir yöntem olsa da, perçin çakma otomasyonu, çağımızın en ileri teknolojilerini barındıran kompleks sistemler gerektirmektedir. Örneğin çakılan perçinin hassas olarak konumlandırılması, eğikliği, havşa derinliği ve havşa çapı gibi bağlayıcı kalite isterlerini -/+0,01mm hassasiyetinde sağlayabilmek için yapay zekâ ile güçlendirilmiş görüntü işleme teknolojilerinden faydalanılmıştır.

Önde gelen uçak üreticilerinin satış miktarlarında ciddi talep artışı; maliyeti azaltacak, kaliteyi geliştirecek ve üretimi artıracak esnek çözümler üretilmesini zorunlu kılmaktadır. Bu bakış açısıyla yakın zamana kadar delme ve perçinleme tezgâhlarından oluşan otomasyon uygulamalarımız tekrarlanabilirlik, çalışma süresi, hurda oranı ile bakım maliyetleri ve takım gereksinimlerinin azalmasını sağlayan robot yatırımlarıyla genişletilmiştir.

Şirketimizin ilk delik delme robotu 2015 yılında devreye sokulmuştur. Ardından, sadece birkaç havacılık şirketinin kabiliyetleri arasında yer alan mobil hareket kabiliyetine sahip delme robotu devreye alınmıştır. Bugüne kadar delik delme robotlarımız ile yaklaşık 1.160.000 delik delinmiş, 43.500 adam/saat kazanç sağlanmıştır.

Gelişmiş otomasyon sistemlerine sahibiz

Yapısal Grup Başkanlığımız, montaj otomasyonunda kullandığı delik delme robotlarının yanı sıra boya, zımparalama, fiber serme gibi birçok farklı işlemi robot kullanarak otomatikleştirmiştir. Özellikle F35 5.nesil savaş uçağı hava alığı, Airbus A350 yolcu uçağı kanatçıkları ve Airbus A320 motor kabuğu projelerinde kullanılan fiber serme robotları elle serime göre işlem süresini %50 ile %80 oranında hızlandırarak, şirketimizin hedeflerine ulaşmasında kritik bir görev üstlenmiştir.

Son yıllarda hayata geçirilen önemli otomasyon projeleri sayesinde dünya çapında otomasyon çözümleri şirketimize kazandırılmıştır. En ileri otomasyon sistemlerini kullanan ve yeni otomasyon sistemlerinin geliştirilmesini sağlayan şirketimiz, havacılık endüstrisinin önde gelen oyuncularından biri olma vizyonuyla yeni teknolojileri üretim hatlarına entegre etmeye devam etmektedir.